Wat is de oorzaak van de lage rente? De beschuldigende vinger wijst meestal in de richting van de centrale banken. Maar het spaar- en beleggingsgedrag van de private sector is net zo belangrijk, blijkt uit de “Grafiek van de Week” van vermogensbeheerder DWS.
De rendementen op staatsobligaties in de eurozone zijn ondanks een lichte stijging nog altijd negatief. Voor positieve rendementen zijn beleggers genoodzaakt of op zeer lange termijn te beleggen, of meer risico’s te nemen.
Vaak worden centrale banken en dan met name de Europese Centrale Bank (ECB), verantwoordelijk gesteld voor het wijdverbreide spaardilemma. Maar juist ECB-bestuurslid Philip R. Lane stelde onlangs dat er andere redenen zijn. Volgens hem zijn het de afnemende potentiële groei, de demografische ontwikkelingen en een toenemende behoefte aan veilige en stabiele investeringen, die voor een dalende “natuurlijke rente” zorgen.1
Onze Grafiek van de Week laat nog een andere verklaring zien voor de lage obligatierendementen. Doorgaans wordt sparen gezien als een deugd, dit in tegenstelling tot lenen. Maar dit gaat niet op als je goed kijkt naar hoe rentes worden gegenereerd. Want spaarders lenen hun spaargeld uit aan een lener, meestal een bedrijf, die vervolgens investeert in de reële economie, bijvoorbeeld door de bouw van een fabriek. Dat levert een rendement op dat weer deels wordt teruggegeven aan de spaarder.
Maar als de private sector niet in staat of niet bereid is om te lenen – en dat blijkt momenteel in de eurozone het geval – wordt verwacht dat de ministers van Financiën zullen ingrijpen. Vanwege grote schulden in het verleden dringt menig expert erop aan om vooral ook te sparen en wordt er continu voorzichtigheid gepredikt bij het aangaan van nieuwe schulden.
Veel mensen lijken te hebben geluisterd en onder andere daardoor zit de eurozone nu met een spaaroverschot van meer dan 300 miljard euro per jaar, zegt Oliver Eichmann, Head Fixed Income Rates EMEA bij DWS.
“Wie het saldo op de lopende rekening van de eurozone, met andere woorden de keerzijde van het spaarsaldo, vergelijkt met reële rendementen, ziet een verbluffende correlatie tussen de twee. Vanuit dit perspectief is het niet de vraag of de ECB de rente weer zal verhogen, maar hoe het bedrijfsleven kan worden aangespoord om te investeren om zo rendement te behalen en een deel daarvan door te geven aan crediteuren. Iets wat monetair beleid echt niet in zijn eentje kan bereiken.”
