De Britten zullen ervoor kiezen om in de Europese Unie te blijven vanwege de enorme economische gevolgen van een Brexit. “Het vooruitzicht van moeilijke onderhandelingen voor minder waardevolle handelsovereenkomsten buiten de Europese interne markt schrikt Britse kiezers af”, zegt Chief Economist Léon Cornelissen over de kans op een vertrek van het Verenigd Koninkrijk.
“Ongeveer 44% van de Britse export gaat naar de EU en er hangen miljoenen banen vanaf” stelt Cornelissen. De argumenten om in de 28 landen tellende EU te blijven zijn vooral economisch van aard, terwijl de argumenten voor een vertrek meer emotioneel zijn. Zie het als een poging om iets van de zelfstandigheid terug te winnen die de bureaucraten in Brussel volgens veel Britten hebben ingeperkt.
De peilingen wijzen op dit moment op een krappe overwinning van het ‘Bremain’-kamp. Ongeveer 43% is voor een EU-lidmaatschap en 37% is voor een vertrek, terwijl 20% het nog niet weet. Historisch gezien stemmen twijfelaars vaak voor de status quo. De bookmakers, die vaak betrouwbaarder zijn gebleken dan de opiniepeilingen omdat er echt geld op het spel staat, voorspellen een veel grotere zege voor het Bremain-kamp, namelijk 70% tegen 30%.
Ruime meerderheid belangrijk
“Het lijkt er dus op dat er geen Brexit komt, maar veel hangt af van de omvang van de meerderheid”, zegt Cornelissen. “Bij een klinkende overwinning verdwijnt het Brexit-plan zeker voor een generatie in de ijskast, waardoor beleggers en de markten de draad weer kunnen oppakken. Sinds de aankondiging van het referendum is de volatiliteit hoog. Het Britse pond verloor 12% ten opzichte van de euro en de spreads op Britse obligaties liepen op.” Beleggers zullen zeker opgelucht ademhalen als de bookmakers gelijk hebben.
Maar bij een kleine meerderheid komt een Brexit waarschijnlijk al snel weer op de agenda te staan. Dat is de verwachting van Cornelissen. De bijbehorende risico’s blijven dan zorgen voor instabiliteit op de financiële markten. Het probleem van een kleine meerderheid was terug te zien bij het Schotse referendum voor onafhankelijkheid in 2014, de zogenaamde Scoxit. Bij dit referendum stemde 55% van de kiezers ervoor om bij het Verenigd Koninkrijk te blijven en 45% stemde voor onafhankelijkheid. Door deze krappe meerderheid is het probleem weer terug op tafel. Na de verpletterende overwinning van de Schotse Nationale Partij tijdens de algemene verkiezingen acht maanden later werd namelijk al gepleit voor een nieuw referendum.
Angst speelt een grote rol
Volgens Cornelissen is er veel angst voor een Brexit, die het VK onherroepelijk zou veranderen, zowel op economisch als politiek gebied. “Het Bremain-kamp heeft steeds gewaarschuwd voor de grote economische schade van een vertrek, zowel op korte als lange termijn. Zo zou het bbp volgens de meest pessimistische schattingen in drie jaar tijd met maar liefst 8% dalen”, zegt hij.
“De OESO verwacht tot 2030 een daling van het bbp tussen de 2,7% en 7,7%, met als basisscenario een daling van 5,1%. De onvermijdelijke schade voor de lange termijn is minder vrije handel, verminderde aantrekkelijkheid voor directe investeringen in het Verenigd Koninkrijk, minder binnenlandse investeringen en minder voordelen van immigratie, stelt de OESO. De Britten krijgen dus te maken met een diepe recessie als ze uit de EU stappen.”
De overgangsperiode waarin het vertrek moet plaatsvinden, is officieel bepaald op twee jaar. “Het is alleen onwaarschijnlijk dat dit lang genoeg is voor een uitgebreid handelsverdrag”, betoogt Cornelissen. Zo wordt er al zeven jaar onderhandeld over een verdrag met Canada. Zeker is volgens de hoofdeconoom wel dat de grote onzekerheid in deze periode zeer schadelijk is voor het vertrouwen van beleggers en de volatiliteit op de financiële markten verhoogt.
Cornelissen stelt dat de onzekerheid rond de Brexit nu al schadelijke gevolgen heeft voor de Britse economie. “Het is logisch dat bedrijven in de aanloop naar het referendum kiezen voor een afwachtende houding en investeringen voorlopig uitstellen”, zegt hij. “Het gevolg is dat de Britse groei afzwakt, het pond aan waarde verliest en het tekort op de lopende rekening verder oploopt.”
Ook heftige politieke gevolgen
Ook op politiek gebied ontstaat veel onrust, waarschuwt Cornelissen. “Premier David Cameron, leider van de Bremain-campagne, treedt vrijwel zeker af bij een Brexit. De Conservatieven moeten dan een nieuwe leider kiezen en waarschijnlijk wordt dat Boris Johnson, die de Brexit-campagne steunt.” Bijkomend punt is dat Schotland wel in de EU wil blijven, dus een Brexit kan ook leiden tot een Scoxit. “De Schotten kunnen dan namelijk zeggen dat ze tegen hun wil uit de EU zijn gegooid door de Engelse kiezers. Hetzelfde geldt voor Wales en Noord-Ierland, die ook pro-EU zijn. Een Brexit kan dus leiden tot het uiteenvallen van het VK zelf”, voorziet Cornelissen.
Als de Britten er inderdaad voor kiezen om in de EU te blijven, voorspelt Cornelissen betere tijden voor beleggers in Britse beleggingen. “Waarschijnlijk ontstaat er een opluchtingsrally als ze voor het EU-lidmaatschap stemmen, helemaal als de meerderheid groot genoeg is om het plan voor zeker een generatie in de ijskast te laten verdwijnen. Uitgestelde investeringen worden dan alsnog gedaan, wat de weg vrijmaakt voor een sterkere bbp-groei in de komende kwartalen.” Op dit moment profiteert het VK met een EU-lidmaatschap van het beste van twee werelden. Het land behoudt dan zijn eigen munt en centrale bank én het heeft toegang tot de grootste interne markt ter wereld. Volgens Robeco basisscenario blijft dat ook zo.
