Keith Wade, hoofdeconoom van Schroders, reisde in de rumoerige septembermaand door Duitsland, net voor de chaos rond Volkswagen losbrak. Toen overheerste daar nog de opluchting over het beslechten van de Griekse crisis. Toch bleek tussen de regels door dat de zorgen over Duitslands toekomst zich opstapelen.
Mogelijk heeft de Duitse economie zijn hoogtijdagen beleefd en breken nu de magere jaren aan. Volgens Wade raakt de groeivertraging in China de Duitse economie. Van de Duitse export gaat 6,5% naar China. Dat is evenveel als naar Nederland gaat en is goed voor 2,5% van het bbp.
“De Duitse economie drijft met name op de maakindustrie, die op zijn beurt de dienstensector aanjaagt”, schetst Wade. “ Nu het tij in China keert, loopt de exportbubbel naar de opkomende markten langzaam leeg, nadat Duitsland jaren achtereen heeft geprofiteerd van de opkomst naar die landen, inclusief China.”
De periferie als redder
De hoofdeconoom stelt dat op de korte termijn het verlies aan export nog kan worden opgevangen door aantrekkende vraag uit de landen aan de periferie van de Europese Unie (EU) en de toenemende overheidsbestedingen door de instroom van migranten.
“Stilletjes hopen de Duitsers ook dat het niet zo’n vaart zal lopen met China. Alles wijst op een zachte landing van de Chinese economie. Desalniettemin doet de Duitse economie er goed aan op zoek te gaan naar een nieuwe aanjager voor de komende jaren.”
Migranten
Duitsland verwacht dit jaar 800.000 migranten te verwelkomen en de komende vier jaar nog eens 2 miljoen. “De instroom van immigranten wordt overwegend als positief gezien, omdat het de vraagzijde stimuleert en bijdraagt aan de oplossing van het vergrijzingsprobleem. Voorwaarde hiervoor is wel dat zij profijtelijk kunnen deelnemen aan de Duitse samenleving en economie.”
Hiervoor dienen zij in betrekkelijk korte tijd te worden klaargestoomd en toegerust, vindt Wade. “Zij moeten de taal leren spreken en hun vaardigheden naar een hoger niveau tillen. De hiermee gemoeide kosten zijn enorm, maar vormen vooralsnog geen probleem. Het hoeft echter niet al te lang duren voordat deze uitgaven het Duitse begrotingsevenwicht kunnen aantasten.”
Op korte termijn kan de immigratiegolf de Duitse economie echter door toenemende overheidsbestedingen een boost geven. Duitsland moet er zijn inziens voor zorgen dat dit voordeel op de lange termijn niet omslaat in een nadeel, omdat migranten uiteindelijk niet kunnen meekomen in de Duitse samenleving en noodgedwongen terugvallen op sociale voorzieningen.
Lees de volledige visie in ‘Germany faces more difficult road ahead’ van de hand van Keith Wade
