Belastingen zijn altijd een hot topic voor de personen en bedrijven die ze betalen. Het is daarom misschien niet verwonderlijk dat een poging van de OESO om belastinggegevens in 35 landen te verzamelen en te vergelijken enige aandacht zal trekken. Duncan Lamont, hoofd research en analyse bij Schroders, bespreekt de zeven meest verrassende bevindingen.
1. De meeste economieën worden nu meer belast in verhouding tot het BBP dan ooit sinds 1990.
Ongeveer 80% van de bij het onderzoek betrokken landen heeft tussen 1990 en 2016 te maken gehad met een belastingverhoging. Hogere belastinginkomsten in alle belangrijke sectoren, met name de BTW en de vennootschapsbelasting, hebben de verhouding tussen belastinginkomsten en BBP op een recordhoogte van 34% gebracht. De redenen hiervoor zijn complex, met name de sterke stijging sinds de financiële crisis van 2008 is opvallend. Het is niet noodzakelijkerwijs een gevolg van de verhoogde schuldenlast van overheden die daarom belastingtarieven verhogen om meer geld in te zamelen.
2. Deze algemene belastingverhoging heeft plaatsgevonden ondanks het feit dat de vennootschapsbelastingtarieven sinds de jaren tachtig met ongeveer de helft zijn gedaald
Een opvallend verhaal is de tarievenoorlog op de vennootschapsbelasting. Landen bieden de laagste tarieven aan in een poging om bedrijven aan te trekken. Onderstaande grafiek uit een recent wetenschappelijk tijdschrift laat zien hoe het gemiddelde vennootschapsbelastingtarief over een langere periode een scherpe daling heeft gekend. Het is ook vermeldenswaardig dat de hogere bedrijfswinsten vóór belasting de algemene opbrengsten van de vennootschapsbelasting – ondanks lagere belastingtarieven – hebben verhoogd.
3. Vennootschapsbelastingen zijn een vrij onbeduidende bron van overheidsinkomsten
Dat is niets nieuws. Ondanks de daling van de vennootschapsbelastingtarieven zijn de vennootschapsbelastingen sinds 1990 in het geheel niet gedaald ten opzichte van het BBP. Gezien de geringe bijdrage ervan aan de totale inkomsten is een verlaging van de vennootschapsbelasting een veel minder direct dure maatregel dan een verlaging van de inkomstenbelasting, ondanks de toenemende tegenstand van het publiek. De regeringen hopen ook dat de verlaging van de belastingtarieven voor bedrijven hen aanmoedigt om zich in een land te vestigen of hun aanwezigheid uit te breiden en mensen in dienst nemen die inkomstenbelasting betalen en belaste goederen en diensten kopen.
4. Belasting over de toegevoegde waarde (BTW) en andere belastingen op goederen en diensten (bijv. rechten) dragen veel meer bij aan de schatkist
5. De inkomstenbelastingdruk, in verhouding tot het BBP, is sinds 2000 in de meeste landen niet toegenomen. Belastingverhogingen zijn via de achterdeur naar binnen gesmokkeld.
Belastingen die minder in de belangstelling staan, zoals BTW en sociale zekerheidsbijdragen zijn de belangrijkste belastingen waar de last werd gevoeld.
6. De obsessie van de Britse consument met huizenprijzen wordt geëvenaard door de wens van de Britse regering om inkomsten uit die sector te halen
De belastinginkomsten uit onroerend goed zijn, uitgedrukt als percentage van het BBP, in het Verenigd Koninkrijk hoger dan in welke andere grote economie dan ook, meer dan het dubbele van het OESO-gemiddelde.
7. Griekenland en Italië krijgen veel kritiek, maar genereren meer belastingen, uitgedrukt als percentage van het BBP, dan de meeste andere grote economieën.
Een verdere verhoging van de belastingdruk is geen realistische optie. De overheidsbegroting kan alleen worden verbeterd door te snoeien in de uitgaven (zoals een vermindering van zeer royale uitkeringen) en/of inspanningen te leveren om de productiviteit te verhogen, door een versoepeling van de arbeidswetgeving. Vooral het Italiaanse politieke klimaat maakt het niet gemakkelijk, in ieder geval niet op korte termijn.
