Omdat beleggers aan het begin van het jaar vaak beslissen om hun geld aan het werk te zetten, is dit meestal een gunstige periode voor risicovolle activa. Dit jaar is dat anders. Een scherpe daling van de aandelenbeurzen in China had een weerslag op de rest van de wereld en herinnerde beleggers aan de risico’s en gevoeligheden. Ons lijkt de negatieve reactie van de markt op de recentste inkoopmanagersindex (PMI) voor de Chinese maakindustrie overtrokken.
Op de eerste handelsdag van het jaar doken de Chinese beurzen omlaag, nadat een tegenvallende Markit-PMI voor de maakindustrie twijfel deed rijzen over het vooruitzicht dat de economie stabiliseert. De gemengde signalen van de PMI’s uit de dienstensector waren extra voer voor het toch al levendige debat over de overgang van China van een exportgerichte productiegestuurde economie naar een op binnenlandse diensten gerichte economie.
Lange adem
Dat is een proces van lange adem en het belang van de dienstensector is inderdaad toegenomen. De bijdrage van investeringen aan de bbp-groei is in de loop der jaren gedaald, maar daar kwam geen grotere bijdrage van consumptie voor in de plaats. Wij verwachten dat die trend aanhoudt, maar dat steun van het monetaire en begrotingsbeleid een al te plotse vertraging voorkomt. Bovendien zijn er tekenen dat de conjunctuur aantrekt. De overheidsuitgaven nemen toe en dit jaar gaat de begroting waarschijnlijk verder in het rood. De huizenverkoop zit in de lift en in de zestien grootste steden is de gemiddelde prijs gestegen. Ook de autoverkoop en -productie zijn sterk toegenomen.
De val van de aandelenkoersen hield echter niet alleen verband met macro-economische onzekerheid. Dat grote aandeelhouders op 8 januari na zes maanden weer aandelen mogen verkopen, kan voor (bijkomende) verkoopdruk zorgen. De voorbije dagen ging ook de koers van de renminbi snel lager, waardoor (extra) kapitaalvlucht dreigt. Na ingrepen van de regering op de aandelenmarkten is de rust voorlopig weergekeerd. Ondanks de tegenvallende PMI-cijfers uit de dienstensector klom de beurs dankzij berichten dat het tijdelijke verbod om aandelen te verkopen mogelijk plaatsmaakt voor structurele beperkingen.
Belangrijke feiten
De recente gebeurtenissen drukken beleggers met de neus op enkele belangrijke feiten:
- . Chinese aandelen zijn volatiel en de overheid heeft vaak moeite om dit te aanvaarden en de markt zijn werk te laten doen.
- . De vooruitzichten voor de Chinese economie zijn niet eenduidig, met cyclische stabiliteit op korte termijn en structurele uitdagingen op langere termijn.
- . China is belangrijk voor de rest van de wereld. De val van de beurs veroorzaakte schokgolven in de Verenigde Staten, Europa, Japan en de opkomende landen.
- . De steile neergang van de Chinese munt is slecht nieuws voor Japan, Zuid-Korea en andere Aziatische economieën en kan invloed hebben op het beleid van die landen. Dat geldt vooral voor Japan, waar een sterkere yen de centrale bank kan aanzetten om zijn kwantitatieve verruiming op te voeren, ook al is er nu minder druk vanuit de regering om de economie te stimuleren.
Maakindustrie
Bijna alle PMI’s voor de maakindustrie zijn nu bekend. Daarmee is ons wereldwijde, naar bbp gewogen gemiddelde gedaald tot het laagste peil in 2,5 jaar. Vooral Canada en de VS gaan er de laatste tijd op achteruit. In de eurozone presteerde de maakindustrie beter dankzij de goedkopere euro. In Japan hield de PMI goed stand, maar China, Hongkong, India en Indonesië verzwakten.
In Zuid-Korea en Japan steeg het cijfer, ook al vallen de industriële productie en de export in beide landen tegen. Globaal genomen daalde de gemiddelde PMI voor de maakindustrie in de geïndustrialiseerde landen en bleef hij voor de derde maand op rij stabiel in de opkomende economieën.
Waakzaamheid
De al gepubliceerde PMI-cijfers voor de dienstensector nopen tot waakzaamheid: de VS, Frankrijk, Australië, Rusland en China gaan achteruit. De economische verrassingsindex, die het verschil tussen de cijfers en de verwachtingen meet, daalde in de VS en Europa. In Japan en de opkomende markten hield hij beter stand.
Onze interne ‘nowcasting’-index wijst op bescheiden groei in de VS in het vierde kwartaal door aanhoudende voorraadafbouw, vertragende consumptie en een mogelijk verdere terugval van de export. Die tegenvallende cijfers kunnen beleidsmakers bij de Federal Reserve aanzetten om hun renteprognoses te verlagen en ze kunnen het debat over de vraag of de renteverhoging in december een vergissing was aanwakkeren.
Volatiliteit
Dat het jaar woelig begon, blijkt ook uit de VIX-volatiliteitsindex, die hoger uitkwam dan in de hele eerste helft van vorig jaar. Behalve de berichten uit China en de tegenvallende cijfers in de rest van de wereld, speelden wellicht ook de oplopende spanningen in het Midden-Oosten een rol. Wij denken dat het conflict tussen Iran en Saoedi-Arabië de olieproductie kan opdrijven, met extra prijsdruk tot gevolg. We zijn neutraal ten aanzien van grondstoffen en wijzen erop dat brede grondstoffenindices beter standhielden dan olie.
Ook hoogrentende bedrijfsobligaties leden onder de neergang door uitlopende spreads. Staatsobligaties vervulden ditmaal echter wel hun rol van veilige haven, zoals zo vaak in het verleden.
We namen winst op onze onderweging in aandelen uit de opkomende landen nu de beurzen terugvielen tot hun dieptepunten van augustus en september en beter overeenkomen met onze voorzichtige visie.
