Dit jaar treedt een nieuw land toe tot de club van honderd miljoen inwoners: de Filipijnen. Lang werd dit land bestempeld als de ‘zieke man’ van Zuidoost-Azië vanwege het grote schuldenprobleem als gevolg van de Azië-crisis. Vandaag ziet het plaatje er totaal anders uit, met een economische groeimotor die op volle toeren draait.
De Azië-crisis eind jaren negentig zorgde ervoor dat de Filipijnen verdwenen in de schaduw van andere landen in de regio. Hoge schulden en een volatiele munt joegen veel beleggers weg. Sinds het begin van de eeuw hebben de Filipijnen echter een flinke verbetering ondergaan, een ontwikkeling die vooral over het hoofd werd gezien vanwege de opkomst van onder meer de BRIC-landen.
De laatste tien jaar hebben de Filipijnen een gemiddelde reële groei gerealiseerd van 6,6%. Dit is na China en India de hoogste economische groei in de regio. Het inkomen per hoofd van de bevolking is meer dan verdubbeld sinds het begin van deze eeuw en staat nu op 2803 dollar.
De MSCI Philippines Index steeg met maar liefst 465% (in dollars gerekend) in de afgelopen tien jaar. De MSCI China Index steeg maar 210% en de MSCI India Index 174%. De huidige economische situatie in de Filipijnen is uitstekend. De groeiverwachtingen gelden als een van de hoogste in het universum van opkomende markten. Voor 2014 en 2015 wordt een groei verwacht van 6,5%.
Overzeese afdrachten
Winstgroei van het bedrijfsleven wordt geschat op 14% voor dit jaar. De belangrijkste drijfveren hiervoor zijn de consumptieve bestedingen, de investeringen en de ontwikkeling van de infrastructuur. De Filipijnse economie is grotendeels consumptiegedreven, met een bijdrage van de exportsector aan het bnp die is gedaald naar 30% van boven de 50% in 2000. Dit jaar zal de Filipijnse economie een consumentenbasis hebben van honderd miljoen inwoners. Het neemt hierdoor de twaalfde plaats in op het lijstje van landen met ‘de meeste inwoners’.
Ook de demografische verdeling van de Filipijnen is aantrekkelijk: de gemiddelde leeftijd ligt onder de 30 jaar. Dit laatste vertaalt zich in een situatie waarin al die jonge mensen een langer pad zullen gaan bewandelen in termen van consumptieve bestedingen. De vraag naar vastgoed, auto’s, huishoudelijk apparatuur, mobiele telefonie, internet, et cetera, zal structureel steeds hoger komen te liggen.
Een belangrijk fenomeen dat consumptieve bestedingen stimuleert en ondersteunt zijn de overzeese afdrachten (‘remittances’). Dit zijn gelden die worden teruggestuurd naar de Filipijnen door Filipino’s die in het buitenland zijn gaan werken. Denk aan huishoudelijke hulpen, verpleegsters of zelfs dokters. Voor 2014 is het de verwachting dat al deze expats gezamenlijk een bedrag van 24 miljard dollar zullen terugsturen naar hun familie. Dit is omgerekend ongeveer 8,3% van het bnp.
De remittances verhogen direct het besteedbare inkomen van hun familie in de Filipijnen. De overheid schat dat ongeveer 40% van de afdrachten wordt uitgegeven aan vastgoedgerelateerde zaken. Die remittances zijn behoorlijk stabiel en groeien tussen de 5 à 8% per jaar. Liefde voor de familie kent inderdaad geen ‘grenzen’.
Geografisch worden de remittances breed gedragen. De Noord-Amerikaanse geldverzendingen waren vijf jaar geleden goed voor 60% van het totaal. Inmiddels is dit nu onder de 50%, met als belangrijkste oorzaak de opkomst van de remittances uit Europa en het Midden-Oosten.
Outsourcing
Een andere bron van buitenlandse gelden is te vinden binnen de sector die zich op Business Process Outsourcing (BPO) richt. Omdat de bevolking grotendeels Engels spreekt, besteden wereldwijd opererende ondernemingen bepaalde backoffice-werkzaamheden uit aan de Filipijnse BPO-sector. Dit jaar zal de sector voor ruim 19 miljard dollar aan omzet genereren. Op dit gebied zijn de Filipijnen erin geslaagd om veel werk dat voorheen naar India werd uitbesteed richting Manilla te halen.
De bloei van deze sector is goed geweest voor commercieel vastgoed. De sector wordt verantwoordelijk gehouden voor 80% van de nieuwe office-ontwikkelingen in het land. De verwachting is dat de sector qua omzet in 2016 de 25 miljard dollar gaat aantikken, met een werknemersbestand van in totaal 1,3 miljoen personen. De gevolgen van de Azië-crisis vertaalden zich in torenhoge schulden bij zowel de private als publieke sector.
Inmiddels is de situatie van de schuldenpositie flink verbeterd. Wie had ooit gedacht dat de Filipijnen een uitlener van financiële middelen zouden worden? De valutareserves zijn momenteel 80 miljard dollar. En de totale buitenlandse schulden bedragen 60 miljard dollar. De handelsbalans is in tegenstelling tot andere landen in de regio in positief territorium. Dit jaar is de verwachting dat de handelsbalans zal uitkomen op 3,4% van het bnp.
Een betere financiële huishouding vertaalt zich in lagere rentes. Dit gecombineerd met een lage leverage in het systeem biedt voldoende ruimte om te blijven groeien. De ‘loan-to-deposit ratio’ voor het bankensysteem is gedaald naar 59% van 95% in 1996. Groei in leningen wordt geschat rondom de 15%. De Filipijnse consument heeft nauwelijks schuld (de ‘consumer debt-to-GDP ratio’ is maar 6%) en zal dus een belangrijke drijfveer zijn voor leningengroei.
De sterke financiële positie van de Filipijnen heeft dus over tijd geleid tot upgrades door de verschillende rating agencies. De laatste upgrade heeft plaatsgevonden in de maand mei door Standard & Poor’s (S&P) van BBB- naar BBB, wat een hogere rating is dan Indonesië en India.
Duurste markt
Wat zijn de risico’s van dit succesverhaal? Een hoge groei kan zich vertalen in inflatoire druk. Gelukkig blijft de inflatie binnen de bandbreedte van de centrale bank (3,5-5%). Hierdoor zal er ook geen opwaartse druk zijn op de rente. Het grootste risico ligt in het uitrollen van de grote infrastructurele projecten. In de laatste drie tot vier jaar zijn er veel projecten niet of te laat opgeleverd. In de komende twee jaar, de resterende termijn van President Noynoy Aquino, is het cruciaal om de executie van die projecten in goede banen te leiden. Indien dit niet gebeurt, zal dit zich vertalen in verliezen bij de verkiezingen over twee jaar.
Het mooie economische verhaal van de Filipijnen is geen geheim. In de laatste vijf jaar steeg de MSCI Philippines Index met 244% (in dollars), terwijl de MSCI EM Index maar een rendement behaalde van 47% (in dollars). Vooral de participatie van buitenlandse beleggers is enorm gestegen. Vorig jaar waren de buitenlandse beleggers verantwoordelijk voor bijna 80% van het volume. De markt handelt op een koers-winstverhouding van 20,2x dit jaar, en 17,7x volgend jaar.
Binnen het universum van opkomende markten is de Filipijnse markt het duurste. Ondanks de hoge waardering zien we nog steeds interessante kansen. Binnen de sectoren die gericht zijn op de consument en/of vastgoedontwikkeling zijn er ondernemingen te vinden met opwaarts potentieel. Ze hebben een sterke balans en zien hun winstgevendheid verder verbeteren.
Dergelijke goed aangestuurde bedrijven met sterke managementteams zijn in staat om een rendement op het geïnvesteerde vermogen te realiseren van boven de 20%. Ook binnen de bankensector zien we interessante mogelijkheden. Al met al biedt de Filipijnse aandelenbeurs gezonde kansen voor een belegger.
Karnail Sangha is senior portfoliomanager en lid van het Emerging Markets Equities-team bij Robeco