“De slechtste reden om een aandeel te kopen, is omdat het in waarde stijgt.” Dit is een citaat van Warren Buffet, een van de meest succesvolle investeerders aller tijden en op dit moment de op twee na rijkste man ter wereld. Maar wat is dan wel het beste moment om te kopen?
In theorie is het makkelijk om winst te maken met aandelen en effecten. De magische formule is: kopen als de prijs laag is om te verkopen tegen een (veel) hogere prijs. Het is allemaal gewoon een kwestie van de juiste ‘timing’, om de technische term maar even te gebruiken. In werkelijkheid is er geen enkele investeerder die dit volledig in de vingers heeft. En als iemand een keer succes heeft, is dat meestal ook een kwestie van geluk.
Toch proberen beleggers te anticiperen op de toekomstige ontwikkelingen van aandelenmarkten om zo hun winst te vergroten. ‘Goede timing’ betekent dat je vroeg instapt met de verwachting dat de prijzen in de toekomst zullen stijgen en dat je uitstapt zodra het ernaar uitziet dat de prijzen gaan zakken.
Zelfbeheersing
Maar zulke pogingen zijn altijd vooral experimenteel, omdat de particuliere belegger, in tegenstelling tot bijvoorbeeld een fondsbeheerder, als leek meestal over te weinig informatie beschikt om markten op de korte termijn goed in te kunnen schatten.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt keer op keer dat beleggingsbeslissingen op basis van zogenaamde ‘markttiming’, die overigens helemaal niets met timing te maken heeft, minder opbrengen dan beleggingen op de lange termijn.
Wetenschappers Geoffrey C. Friesen en Travis R.A. Sapp hebben een analyse gemaakt van de opbrengsten van beleggingen door particuliere fondsbeleggers die hadden geprobeerd met behulp van zorgvuldige timing de Amerikaanse markt te verslaan. Het onderzoek beslaat de periode tussen 1994 en 2004 en is in 2007, in het kader van een onderzoek, gepubliceerd. Het resultaat: de jaarlijkse opbrengst was 1,6% lager dan die van continue fondsbeleggingen in dezelfde periode.
Het zit in de aard van beleggers om zoveel mogelijk winst te willen maken. Met name particuliere beleggers proberen het rendement van hun aandelenportefeuille te vergroten door veelvuldig te handelen, oftewel door waardepapieren snel te kopen en weer te verkopen. Dit wordt ‘timing’ genoemd. Je ziet het vooral terug bij mensen die beleggen in effecten en aandelen: altijd kopen als de prijs het laagst is en altijd verkopen als die het hoogst is.
Frequent handelen
Maar op de lange termijn levert het geen succes op, omdat beleggers transactiekosten betalen wanneer de portefeuille wordt aanpast. Uit wetenschappelijk onderzoek is dan ook gebleken dat met name aandelenbeleggers die het frequent handelen tot strategie hebben verheven risico lopen op een averechts effect.
In 2000 publiceerden Brad M. Barber en Terrance Odean een onderzoek dat nog altijd in hoog aanzien staat. Ze vergeleken de handelsfrequentie van beleggers met zowel de bruto- als de netto-opbrengst die werd geboekt. Op basis van gegevens van een groot Amerikaans makelaarskantoor wisten de twee economen vijf handelsfrequenties te onderscheiden, uiteenlopend van categorie 1 (beleggers met een ‘lage handelomzet’) tot categorie 5 (een ‘hoge handelomzet’).
Hieruit bleek dat de bruto-omzetten van de aandelenbeleggers in alle vijf categorieën op jaarbasis min of meer gelijk waren. Maar naarmate er vaker werd gehandeld liepen de netto-opbrengsten significant terug. De netto-opbrengst van beleggers die op maandbasis het vaakst handelden, viel ongeveer 5 procentpunt lager uit door de kosten van de vele transacties.
In plaats van mee te gaan in de eeuwige zoektocht naar het beste in- en uitstapmoment is het veel beter om op de lange termijn een vermogen op te bouwen door middel van een aandelenspaarfonds. Beleggers die regelmatig voor hetzelfde bedrag, bijvoorbeeld 50 euro, aandelen kopen, kunnen de gebruikelijke koersschommelingen van de aandelenmarkten behoorlijk goed opvangen.
De technische term hiervoor is het ‘dollar-cost averaging’-effect. Het principe pakt zo uit: als een belegger altijd hetzelfde bedrag belegt, koopt hij of zij minder dan wel meer aandelen met een hogere of lagere aandelenprijs. In de loop van de tijd zal zo’n belegger daarom een relatief gunstige aankoopprijs per aandeel behalen, en dat kan weer positieve gevolgen hebben, vooral bij spaarfondsen die zich uitstrekken over meerdere decennia. Dankzij de ‘natuurlijke eigenschappen’ van een spaarfonds is de juiste timing dus niet meer van belang.
Geen specialisatie
Elke belegger droomt er waarschijnlijk van de tweede Google in zijn portefeuille te hebben. Dat is mogelijk, maar niet erg waarschijnlijk. Bij beleggen op de lange termijn is er geen serieus alternatief voor een brede spreiding van standaardaandelen, dat wil zeggen: een mix van ‘blue chips’ (stabiele bedrijven) en ‘small cap companies’ (kleinere bedrijven), in diverse industrieën, in diverse gebieden.
De ervaring wijst uit dat het risico van beleggen in aandelen door deze diversificatie significant kan worden teruggebracht. Helaas is deze risicobuffer niet weggelegd voor de meerderheid van de particuliere beleggers, omdat zij nu eenmaal niet over het kapitaal beschikt dat nodig is voor zo’n brede dekking.
Deze beleggers proberen dit tekort dan ook te compenseren door in een hoog tempo hun aandelen te verhandelen. En dat leidt onvermijdelijk tot een verlaging van de netto-opbrengst, vanwege de kosten die hiermee gepaard gaan. Op de lange termijn worden rust en geduld bij het beleggen beloond met hogere opbrengsten.
Met die gedachte in het achterhoofd zijn spaarfondsen eenvoudig te beheren. Als beleggers aandelen willen kopen, moeten ze eerst bepalen hoeveel risico en tijd ze hiervoor willen nemen. Verder moeten ze bepalen hoeveel kapitaal ze willen gebruiken als belegging in hun aandelenspaarfonds. Het resultaat is meestal een goede mix van uiteenlopende effecten die passen bij de persoonlijke eisen en wensen van de belegger.
‘Een rollende steen vergaart geen mos’, zo luidt het gezegde, maar de betekenis ervan is duidelijk. Steeds kort na elkaar aandelen blijven kopen en verkopen zorgt voor stress, kost veel geld en levert uiteindelijk minder op. In onze ogen is het volgende een betere benadering: een brede diversificatie, in combinatie met zelfbeheersing en geduld, als onderdeel van een beleggingsstrategie op een zo lang mogelijke termijn.
Bérengère Blaszczyk is Country Head Benelux van Franklin Templeton Investments
