De olieprijs heeft deze week het laagste punt in vijf jaar bereikt. Brent-olie zakte naar slechts 65 dollar per vat. De lage olieprijs wordt in het Westen met gejuich ontvangen, maar heeft een grote invloed op een aantal Opec-landen. Het effect van de lage olieprijs op obligaties en aandelen is echter overwegend positief, legt strateeg Peter van der Welle bij Robeco uit.
De olieprijs bereikte nieuwe dieptepunten nadat de Opec in november niet tot een besluit was gekomen om de productie te verlagen. Saudi-Arabië en andere Golfstaten wilden de productiedoelen handhaven, terwijl andere landen zoals Venezuela voor een verlaging van de Opec-productiequota waren. De pijn binnen de Opec, met onder meer de Verenigde Arabische Emiraten, is niet gelijk verdeeld, want niet alle landen kunnen de lage prijs even goed opvangen.
Door een zwakke vraag en een toegenomen aanbod van schalieolie uit de Verenigde Staten is de olieprijs sinds de zomer gestaag gedaald. Het besluit van de Opec om de productie niet te verlagen betekent het einde aan een periode van relatief stabiele olieprijzen sinds 2010. Wat zijn de gevolgen van dit nieuwe tijdperk van lage olieprijzen?
Van der Welle denkt dat er drie belangrijke gevolgen zijn voor de financiële markten in het algemeen en de Golfstaten in het bijzonder:
1. Niet alle Opec-landen zullen eronder lijden
Volgens hem kunnen sommige Opec-landen een langere periode met lage olieprijzen goed opvangen. “Een belangrijke indicator is de buitenlandse valutareserves. Neem bijvoorbeeld Saudi-Arabië. Dat land heeft de afgelopen tien jaar ongeveer 750 miljard dollar aan valutareserves opgebouwd. Deze vormen een mooie buffer voor de recente daling tot onder het fiscale break-evenpunt, waarmee het land de komende jaren de begroting kan financieren. Met deze grote reserves kunnen de Saudiërs Amerikaanse producenten van schalieolie onder druk zetten zonder de welvaartsstaat op het spel te zetten”, aldus Van der Welle.
“Er zijn meer landen in de Golf met grote valutareserves. Denk aan Koeweit, Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten. Die blijven veerkrachtig in deze omgeving”, voegt hij toe. Landen met een hoog break-evenpunt, zoals Nigeria, Iran en Venezuela, krijgen volgens hem wel te maken met economische problemen, omdat die landen ook lagere valutareserves hebben.. “Met deze olieprijs moeten olieproducerende landen een evenwichtige begroting hebben. Het break-evenpunt is de afgelopen tien jaar in veel landen gestegen, omdat de overheidsuitgaven zijn toegenomen.”
2. Goed voor cyclische aandelen, slecht voor Rusland en energieaandelen
Over het algemeen is een lage olieprijs gunstig voor cyclische aandelen, beklemtoont Van der Welle. “Deze aandelen profiteren van een groei van de wereldeconomie door de lage olieprijs, die voor consumenten werkt als een belastingverlaging omdat de koopkracht erdoor verbetert.” Andere duidelijke winnaars zijn aandelen uit Turkije en India, voorspelt hij. “Deze twee landen zijn grote netto-importeurs van olie en hebben een tekort op de lopende rekening. Een lage olieprijs zorgt voor meer monetaire flexibiliteit om de economie te stimuleren, omdat de kans op inflatie dan kleiner is.”
Maar hij waarschuwt dat niet alle delen van de aandelenmarkt het goed zullen doen. “Voor veel energieaandelen, vooral oliedienstverleners, zijn de gevolgen natuurlijk negatief. En een lage olieprijs is een duidelijke rode vlag voor Russische aandelen. Dat land is zeer afhankelijk van de olie- en gasexport en de kans is groot dat het land komend jaar in een recessie terechtkomt. De roebel staat al zwaar onder druk vanwege de economische sancties.”
3. Positief voor obligaties, behalve voor Amerikaans high yield
Voor obligaties is een lagere olieprijs licht positief, omdat het helpt de inflatie laag te houden, zegt Van der Welle. “Het kan vooral gevolgen hebben voor de eurozone, als netto-importeur van energie. In deze regio ligt het gevaar van deflatie op de loer en door de lage olieprijs neemt de kans dus toe dat de Europese Centrale Bank (ECB) zijn toevlucht zal nemen tot extra verruimende maatregelen. De directe gevolgen voor staatsobligaties in deze regio zijn licht positief, maar er is al veel ingeprijsd en de reële rente heeft te maken met opwaartse druk.”
De Amerikaanse markt voor high yield-obligaties krijgt wel last van de lage olieprijs, zo geeft hij aan. “De explosieve groei van Amerikaans schaliegas en -olie is gedeeltelijk gefinancierd door de uitgifte van high yield-obligaties, die een steeds groter aandeel hebben in de totale Amerikaanse markt. Met de huidige lage olieprijs is herfinanciering lastiger. Wanbetalingen door Amerikaanse energiebedrijven kunnen de risicoperceptie van beleggers laten toenemen en grote gevolgen hebben voor de high yield-markt.”
