Het aloude gezegde ‘geen nieuws is goed nieuws’ heeft de financiële markten de laatste tijd veel goeds gebracht, maar het kon wel eens de stilte voor de storm zijn.
Door de volledige afwezigheid van volatiliteit in de gewoonlijk al kalme maand augustus zijn de koersen van aandelen op natuurlijke wijze opgelopen. Maar nu staat het najaar voor de deur, normaal gesproken een veel volatieler seizoen, met een scala aan onderwerpen om je druk over te maken.
Augustus bleek tot dusver de minst volatiele maand van 2016 te zijn. Opvallend genoeg geldt dit voor alle grote beleggingscategorieën. De VIX (verwachte volatiliteit op basis van derivaten op de Amerikaanse aandelenbeurs), de MOVE (hetzelfde voor Amerikaanse obligaties) en zelfs de CVIX (valuta’s) bereikten begin augustus hun laagste niveau in 2016.
In augustus bewoog de Amerikaanse 10-jaarsrente zich binnen de smalste bandbreedte van de afgelopen 10 jaar, terwijl de dagelijkse mutatie van de S&P 500 begin september al 40 dagen onder de 1% was gebleven. De boodschap is helder: volatiliteit was wel het laatste waar de financiële markten zich druk om hoefden te maken.
Geen duidelijke signalen
De oorzaak van deze daling in volatiliteit is gemakkelijk aan te wijzen. Er waren de afgelopen twee maanden geen grote gebeurtenissen die de markt in beweging zetten. De olieprijs ligt nu al vier maanden tussen de 42 tot 50 dollar per vat en is niet meer in staat de markt op te schudden, zoals eerder dit jaar. Tegelijkertijd hebben centrale banken een afwachtende houding aangenomen. Terwijl ze gegevens uitpluizen om te beoordelen of ze de rente kunnen verhogen (Fed) of meer moeten stimuleren (BoJ).
Op zich een tamelijk eenvoudige taak. De meeste cijfers liepen keurig in de pas met de verwachtingen en gaven geen duidelijke aanleiding om het beleid aan te passen. De Citi Surprise Index voor alle vier de regio’s bewoog zich voortdurend binnen de vijf punten rond nul. Dat is het niveau waarop alle cijfers volledig in lijn zijn met de verwachtingen.
Alles droeg bij aan de slaapstand waarin de financiële markten zich eind deze zomer bevonden. Er waren geen grote politieke gebeurtenissen en geen belangrijke financiële voorvallen. De Italiaanse bankensector bestaat nog steeds en het Verenigd Koninkrijk is nog steeds in de EU. En Griekenland zit nog steeds in de euro.
Aandelen houden van lage volatiliteit
Is dit gebrek aan volatiliteit iets waar we ons druk om moeten maken? Enerzijds niet. Er zijn wel vaker periodes met lage volatiliteit geweest en meestal duurden die niet veel langer dan een maand of twee. Pas als die periodes langer gaan duren, wordt het problematischer. Dan ontstaat een vals gevoel van veiligheid en gaan beleggers meer risico inbouwen. Maar de meeste beleggers weten zich de enorme volatiliteit van begin dit jaar nog goed te herinneren en realiseren zich hoe groot de risico’s kunnen zijn.
Er is echter een veel directer effect op een veel kortere termijn. Aandelen zijn dol op lage volatiliteit. De dagwinsten zijn dan misschien niet zo spectaculair, maar de onderliggende trend is vrijwel altijd positief als de volatiliteit laag is. Als groot nieuws uitblijft, hebben aandelenkoersen van nature de neiging op te lopen. Uit gegevens van de S&P 500 vanaf 1930 blijkt dat er 24 periodes zijn geweest waarin de lage volatiliteit twee maanden aanhield. In die periodes steeg de aandelenkoers gemiddeld met 4,6%.
Profiteer ervan zolang het nog kan, want als we de geschiedenis mogen geloven, is het snel voorbij. Voor de aandelenmarkten zijn de traditioneel onrustige maanden september en oktober aangebroken. Daar horen het eindeloze Brexit-verhaal en de aanstaande Amerikaanse presidentsverkiezingen bij. Dat brengt ongetwijfeld de volatiliteit in al zijn glorie weer terug.
