In Europa waait een gure wind door de financiële sector. De angst bestaat dat de kou overslaat op de reële economie, schrijft James McCann, Europees econoom bij Standard Life Investments (SLI).
Bankaandelen zijn dit jaar al met meer dan een kwart gedaald, stelt McCann. Hoe langer de onzekerheid en stress aanhouden, des te groter hij de kans acht dat enerzijds banken voorzichtiger worden en hun kredietverlening verkrappen en anderzijds bedrijven terughoudender worden om te investeren door de toegenomen onzekerheid.
McCann geeft een aantal redenen voor de problemen waarmee banken zich nu geconfronteerd zien. Er is sprake van een lage risicobereidheid bij beleggers, waardoor met name cyclische sectoren geraakt worden. Daarnaast hebben banken last van strengere regulering, ondanks de vooruitgang die op dit terrein is geboekt. En last but not least, er kleven negatieve neveneffecten aan het ruime monetaire beleid. De combinatie van negatieve rentetarieven en het opkoopprogramma zet de marges van banken onder druk. Die druk kan toenemen als de Europese Centrale Bank (ECB) de rente verder verlaagt.
De ECB kijkt gespannen toe of het door haar ingezette stimuleringsbeleid nu wordt bedreigd door (opnieuw) stress in de financiële sector. McCann denkt dat de centrale bank met een krachtige beleidsreactie zal komen. Die kan bestaan uit verdere verlaging van de rente en een uitbreiding van het opkoopprogramma, wellicht door de opkoopsnelheid te vergroten. Daarnaast kunnen er specifieke maatregelen worden genomen die alleen van toepassing zijn op de financiële sector. Een andere mogelijkheid is dat de ECB overstapt op gestaffelde rentetarieven om het effect van een negatieve rente op banken te beperken.
Er ligt ook ruimte voor de overheden om de terugval in investeringen in de private sector op te vangen door bijvoorbeeld in de infrastructuur te investeren. Met een extra lage rente op staatsobligaties is er volop gelegenheid om de groei op korte en lange termijn te stimuleren.
