Het innovatietempo wordt steeds hoger en aandelenbeleggers lopen steeds meer risico om achterop te raken. Van de benchmark afwijken kan in onze ogen een goede manier zijn om te zorgen dat portefeuilles de snelle veranderingen in allerlei bedrijfstakken bij kunnen houden.
Naarmate nieuwe technologieën meer draagvlak krijgen, verdrijven ze vaak gevestigde systemen die de markt lange tijd hebben beheerst. Verliezers vallen dieper en sneller dan verwacht, en winnaars komen vaak uit onverwachte hoek.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw werden telmachines vervangen door mainframes, die vervolgens in de jaren tachtig weer werden weggevaagd door personal computers. Tegenwoordig worden de pc’s weer verdrongen door diensten die op draadloos internet en ‘cloud computing’ gebaseerd zijn en met allerlei apparaten werken, variërend van tablets tot tv’s (en binnenkort brillen en horloges).
Creatieve disruptie
Dergelijke revoluties komen vaak niet tot uiting in de benchmarks. Die blikken immers terug en laten de successen van het verleden zien, niet die van de toekomst. Bij benchmarkgerelateerd of indexbeleggen ontstaat dus een overmatige blootstelling aan ‘gevestigde’ technologieën. Actieve beheerders daarentegen kunnen vooruitkijken en al van innovatie profiteren ruim voordat deze in de benchmark wordt weergegeven.
Technologische vooruitgang verloopt eerder exponentieel dan lineair. Het is soms moeilijk te begrijpen hoe ingrijpend deze veranderingen zijn, maar overal om ons heen zien we de voorbeelden. Zo is het aantal transistors op een siliconenchip exponentieel gegroeid en zijn de kosten om het menselijk genoom te decoderen exponentieel gedaald.
Zodra nieuwe technologieën voet aan de grond krijgen, worden gevestigde spelers bedreigd. Dit proces voltrekt zich sneller dan ooit. De pc had ongeveer 30 jaar nodig om tot 75% van de Amerikaanse huishoudens door te dringen. De laptop, die ongeveer tien jaar later werd geïntroduceerd, bereikte die mijlpaal al in 20 jaar. En nu heeft de smartphone maar vijf jaar nodig gehad om bijna 60% van de huishoudens te bereiken. De tablet idem dito.
Het steeds hogere tempo van de innovatie maakt het nog riskanter om aan een benchmark vast te zitten. Apple is een toepasselijk voorbeeld. In 2007 was Microsoft het allergrootste technologieaandeel in de S&P 500 Index, met een weging die bijna 3,5 keer zwaarder was dan die van Apple. Maar van 2007 tot 2013 stegen de aandelen van Apple maar liefst 561%, gedreven door de iPhone- en iPad-revolutie, terwijl Microsoft maar 25% steeg. Wie in een indexfonds had belegd, zou een groot deel van Apple’s ‘wedergeboorte’ hebben gemist.
Groei van concurrentie
Ook de traditionele schaalbarrières zijn aan het afkalven. Het internet biedt nieuwkomers een voorheen ongekend bereik, terwijl het kapitaal en de tijd die nodig zijn om miljoenen gebruikers te trekken, snel dalen. Dit maakt het voor jonge bedrijven gemakkelijker dan ooit om dominante spelers te verdringen.
Een interessant voorbeeld is Facebook, dat onlangs WhatsApp voor 19 miljard dollar overnam. Je zou denken dat Facebook, met meer dan een miljard gebruikers, genoeg massa moet hebben om de concurrentie van het lijf te houden. WhatsApp wist echter in zeer korte tijd 450 miljoen eigen gebruikers te trekken, waarvan meer dan de helft in de negen maanden voor de overname. WhatsApp vormde zo’n grote potentiële bedreiging dat het ‘gevestigde’ Facebook genoodzaakt was een fors bedrag neer te tellen om de innovator over te nemen.
Deze krachten dwingen beleggers hun houding tegenover ‘creatieve disruptie’ bij te stellen. De technologische innovatie zorgt in tal van sectoren (van detailhandel tot financiële dienstverlening, farmaceutica of amusement) voor een aardverschuiving.
Innovatie omarmen
Beleggers zouden creatieve disruptie in hun portefeuilles steeds meer moeten omarmen als kans in plaats van risico. Dit betekent wel dat ze op de hoogte moeten blijven van de wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen, en de ervaring en deskundigheid moeten hebben om het potentieel ervan te kunnen beoordelen.
Beleggen in toekomstige innovatie is uiteraard niet zonder risico’s. Niet elke wetenschappelijke doorbraak resulteert in een commercieel levensvatbaar product. Weet iemand nog wat de Apple Newton was? Bovendien moeten potentieel disruptieve bedrijven hun winst aanzienlijk verhogen om waarderingen te rechtvaardigen die in verhouding tot de huidige winst vaak erg hoog zijn.
Sceptici bestempelen deze ‘droomaandelen’ als een fantasie, maar wij menen dat het door middel van diepgaand onderzoek mogelijk is de bedrijven met goede kansen op succes te onderscheiden van de bedrijven die mogelijk een nachtmerrie kunnen worden. In onze ogen bieden minder indexgebonden benaderingen de beste kans om toegang te krijgen tot het potentieel dat de versnellende technologische verandering te bieden heeft.
Traditionele benchmarkgerelateerde portefeuilles zijn vaak overwogen in successen uit het verleden (gevestigde technologieën) en hebben weinig op met disruptieve bedrijven. Actief beheerde portefeuilles, waarvan de beheerder vooruit kan kijken en niet gebonden is aan conventionele sector-, regio- of omvangsbeperkingen, zijn aanzienlijk beter in staat om de innovatie bij te houden.
Dan Roarty is teamleider Global Growth/Thematische portefeuilles bij AllianceBernstein
