Zwemmen met Grijze Zwanen

0

Onzekerheid blijft aan beleggers knagen. De markten gaan nog niet duidelijk een bepaalde kant op, de macrocijfers evenmin en de bedrijfswinsten zijn zwak, al vallen ze niet tegen. Bovendien is ook het nieuws over de beleidsrichting van de centrale banken gemengd.

Zwemmen met Grijze Zwanen

Beleggers zijn onuitgesproken, maar voorzichtig. Het sentiment houdt niet over, de cashniveaus zijn hoog en de verwachtingen ten aanzien van de markt zijn in de meeste gevallen ‘neutraal’. Zowel fundamentele als gedragsgegevens lijken te wijzen op slecht zicht op de toekomstige richting van de markten.

De werkelijke onzekerheid gaat echter altijd schuil achter de zichtbare data en komt voort uit gebeurtenissen die plotseling opdoemen en van invloed zijn op de mondiale vooruitzichten of de risicobereidheid bij beleggers. Deze kunnen het gevolg zijn van gebleken kwetsbaarheden in het financiële systeem zelf (de kredietcrisis, flash-crash), (geo)politieke verrassingen (onverwachte verkiezingsuitslagen, militaire conflicten), faillissementen met grote gevolgen voor de markt (LTCM in 1998, boekhoudschandalen in 2002-2003) of milieurampen (aardbeving in Japan in 2011, orkaan Katrina in 2005, tsunami in Azië in 2004).

Omdat dergelijke gebeurtenissen veel moeilijker te voorspellen zijn, niet frequent voorkomen en vaak een grotere impact hebben dan de meest recente cijferpublicatie of beleidsstap, zit vooral hier de beleggingsonzekerheid voor de toekomst. Daarbij komen ze nauwelijks voor in de risicomaatstaven die de beleggingsbranche gebruikt, omdat deze gebeurtenissen moeilijk te kwantificeren zijn. Beleggers moeten zich dus realiseren dat de historische volatiliteit als middel om een ‘risico’ te berekenen een zeer gebrekkige weergave van de werkelijke onzekerheid is.

Graadmeters

Dat het de branche ontbreekt aan graadmeters om de veranderlijkheid van het toekomstige marktgedrag goed te beoordelen, moet beleggers er uiteraard niet van weerhouden om juist dat te doen. Sommige schokken komen nu eenmaal uit de lucht vallen; dit betekent eerst alleen opvangen en pas achteraf reageren. Nassim Taleb noemt dit ‘Zwarte Zwanen’. Waarschijnlijk kunnen we sommige gebeurtenissen echter beter ‘Grijze Zwanen’ noemen. Ze zijn vaag zichtbaar aan de horizon, maar het is heel lastig om te bepalen welke kant ze op zullen zwemmen. Het is wel mogelijk om de kans op potentiële bewegingen kwalitatief te beoordelen en om te anticiperen op de marktimpact ervan.

Dit soort gebeurtenissen is vaak (geo)politiek van aard en kan te maken hebben met aankomende verkiezingen, referenda, een internationale top, handelsbesprekingen of een militair conflict en de bijbehorende vredesonderhandelingen. Daarnaast kunnen ook grensoverschrijdende brancheafspraken (Opec) of de juridische bezwaren die de regelgevende instanties daarbij hebben, of ander gedrag van ondernemingen (EU-Microsoft of Google) zorgen voor zichtbare maar nog zeer onzekere swingfactoren voor de markten. In tegenstelling tot Zwarte Zwanen kunnen dergelijke gebeurtenissen vooraf worden beoordeeld. Een grondige multidimensionale analyse en aandacht voor mogelijke gedragsvalkuilen kunnen de kwaliteit van de voorspelling over de mogelijke uitkomst van deze gebeurtenissen verbeteren.

Bescheiden verwachtingen

Het begint allemaal met bescheiden verwachtingen en accepteren dat een dergelijke analyse in het beste geval een betere inschatting oplevert van de kans dat een Grijze Zwaan naar links of naar rechts zwemt. Door er open in te gaan, te streven naar een libelle perspectief op de drijvende factoren en je visie aan te passen zodra er nieuwe en relevante feiten boven water komen, kunnen we de nauwkeurigheid van de voorspelling van Grijze Zwanen verbeteren.

Dit wordt bereikt door binnen een beleggingsteam een cultuur van respect en uitdagingen te creëren, met behulp van onbevooroordeelde historische kansen op soortgelijke gebeurtenissen, rekening houdend met de waarneembare collectieve intelligentie (de gokmarkten, gefundeerde groepsvoorspellingen*) en door altijd een extern perspectief proberen mee te nemen (in plaats van vast komen te zitten in een tunnelvisie).

Richtsnoeren

Zelfs met deze richtsnoeren is het niet gemakkelijk in de praktijk te brengen. Om sterk overtuigd te zijn van wat de kans is dat een Brexit zich zal voordoen, dat na de komende Spaanse verkiezingen een linkse coalitie zal worden gevormd of dat Trump de Amerikaanse presidentsverkiezingen zal winnen. Geen van deze uitkomsten zou tegen alle verwachtingen indruisen, maar ze lijken op dit moment nog onwaarschijnlijk en zijn zeker niet volledig ingeprijsd door de markten. Als deze gebeurtenissen zich toch zouden voordoen, kunnen ze dan ook een aanzienlijke marktimpact hebben.

Dit alles toont aan dat onzekerheid nooit volledig kan worden weggenomen. Het maakt niet uit hoeveel we analyseren, denken en bespreken, onzekerheid zal altijd blijven bestaan. Maar we kunnen het tot op zekere hoogte wel indammen met een goed gerichte inspanning. Dit zal beleggers niet tegen alle uitkomsten beschermen, maar door er heel goed over na te denken zullen portefeuilles meer solide worden. Dat is de energie die wordt besteed aan het in kaart brengen van de meest waarschijnlijke koers van deze raadselachtige Grijze Zwanen zeker waard.

Deel dit artikel

Over de auteur

Valentijn van Nieuwenhuijzen

Valentijn van Nieuwenhuijzen is hoofd Multi-Asset bij NN Investment Partners.


Kennispartners

Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies om u de beste surfervaring te geven. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op 'Accepteren' hieronder, dan bent u akkoord met deze instellingen.

Sluiten