Het debat over de export van Amerikaans schaliegas is in volle gang. “De toenemende winning van schaliegas in de Verenigde Staten zorgt voor een verandering van de energiemix die wereldwijd weerklank zal vinden.” Dit verwacht Robeco-strateeg Peter van der Welle.
Amerika wordt vanaf 2018 een belangrijke exporteur van vloeibaar aardgas, zegt hij. “Nieuwe exportterminals zijn in aanbouw en president Barack Obama heeft al een aantal vergunningen verleend voor de export. Bovendien zijn de prijzen voor vloeibaar aardgas hoog genoeg om het winstgevend te kunnen exporteren.”
Van der Welle denkt dat Japan de belangrijkste afzetmarkt wordt. “Vooral de export naar Japan is winstgevend vanwege de hoge prijzen voor vloeibaar aardgas. Het is een markt die staat te springen om Amerikaans schaliegas.” Hij voorziet daar geen terugkeer van kernenergie.
Lobbyisme
“Na de ramp in Fukushima is Japan van kernenergie overgestapt op aardgas. De kans op het volledig herstarten van Japanse kerncentrales is klein. Er is weinig draagvlak voor onder de bevolking; maar liefst 95% is tegen. Ook de Japanse premier Shinzo Abe lijkt zich hiervan bewust. Hij reist de wereld af om met potentiële energie-exporteurs te spreken. Niet voor niets heeft hij al 47 landen bezocht sinds zijn aantreden.”
Er is wel een lobby van de Amerikaanse binnenlandse industrie, vooral de petrochemie, om exporten tegen te houden. Maar uiteindelijk zorgt dit alleen voor uitstel, niet voor afstel, verwacht hij. “De schaliegassector is een tegenlobby gestart.” Groeperingen in de Amerikaanse politiek zien volgens Van der Welle de export van vloeibaar aardgas daarnaast als een nuttig ‘geopolitiek wapen’ om de invloed van energierijk Rusland in de wereld te verzwakken.
Export van Amerikaans LNG zou ervoor zorgen dat landen minder afhankelijk zijn van Russische importen. “Vooral na het conflict in de Krim en Oost-Oekraïne is de spanning tussen Rusland en het westen toegenomen en heeft dit geopolitieke argument terrein gewonnen in Washington.”
De westerse sancties tegen de Russische energiesector hebben op korte termijn geen invloed op de Russische gasproductie, meent de strateeg. “Ook het westen heeft er belang bij dat daar de gaskraan open blijft. Maar de sancties vertragen de ontwikkeling van nieuwe gasvelden in het noorden van het land. Rusland is voor de ontwikkeling van nieuwe velden afhankelijk van westerse bedrijven zoals Total en BP die zich nu terughoudender opstellen.”
Amerikaans fenomeen
In de VS blijft de productie van schaliegas stijgen, terwijl deze in andere delen van de wereld maar moeizaam van de grond komt, aldus Van der Welle. “Tot nu toe zijn de meeste productieverwachtingen in de VS gehaald en er is nog geen teken dat de schaliegasproductie haar piek heeft bereikt.”
Ook aan de vraagkant is het einde nog niet in zicht. “Behalve de export zal ook de binnenlandse vraag blijven stijgen. Het overvloedige aanbod van aardgas leidt tot nieuwe toepassingen in de transportsector. Vrachtwagens die rijden op diesel worden vervangen door aardgas.”
Hij rekent er niet op dat andere landen en regio’s in de wereld op korte termijn een belangrijke bijdrage zullen leveren aan de schaliegasproductie. “China zal de komende tien jaar geen belangrijke producent zijn van schaliegas.” Een belangrijke hindernis is namelijk de hoeveelheid water die nodig is voor de productie, en bovendien is de geologie in China complexer dan in de VS.
“Om schaliegas te winnen zijn daarom technologische innovaties nodig”, geef de strateeg aan. “China wil met Exxon Mobil en Shell nieuwe technologieën ontwikkelen om schaliegas te winnen op een meer milieuvriendelijke manier.”
Ook in Europa komt schaliegas maar langzaam van de grond. “Proefboringen in het Verenigd Koninkrijk en in Polen zijn tot nu toe weinig succesvol en er is veel oppositie vanwege milieuaspecten. Het Europese debat over schaliegaswinning zou een impuls kunnen krijgen door technologische innovaties uit China.”
Op een kier
De internationale handel in aardgas neemt toe omdat de exportdeur van de VS steeds verder opengaat. Van der Welle verwacht dat dit invloed zal hebben op de gasprijzen. “Afnemers krijgen straks meer keuze, omdat de arbitrage tussen de gasmarkten in Europa, Azië en de VS toeneemt.”
Hij geeft aan dat partijen bijvoorbeeld Amerikaans schaliegas kunnen kopen en dit tegelijkertijd in Azië of Europa doorverkopen. “De gasprijzen kunnen daardoor niet te veel meer uit de pas lopen, al zullen forse verschillen blijven bestaan door transportkosten.”
De strateeg voorspelt alles overziende dat het Amerikaanse schaliegas in de toekomst zijn eindbestemming in Japan zal vinden en niet zozeer in China. Vooral Japan zal, als VS-bondgenoot en traditionele afnemer van vloeibaar aardgas, een grootverbruiker van Amerikaans schaliegas kunnen worden. China zal op de lange termijn eigen schaliegasproductie ontwikkelen en daardoor geen grote importeur van Amerikaans schaliegas worden.
Schaliegas heeft positieve effecten op de wereldeconomie, concludeert Van der Welle. “De productiviteit van de economie in de VS stijgt en de rest van de wereld profiteert van goedkope(re) importen van Amerikaanse kolen, aardgas, diesel en chemicaliën.”
Op termijn komt daar wellicht ook (ruwe) olie bij. Onlangs is voor het eerst sinds de jaren zeventig van de vorige eeuw een Amerikaanse tanker met een lading ruwe olie uitgevaren van Texas naar Zuid-Korea. “Dit schept een precedent en tekent de verschuivende balans in de mondiale energieketen.”
Peter van der Welle is beleggingsstrateeg bij Robeco
