Doemdenkers zien in de vertraging in China en de lage olieprijs een voorbode van veel grotere problemen. Gareth Isaac, Fixed Income-specialist bij Schroders, vindt het echter nog te vroeg om de handdoek in de ring te gooien. Voorzichtigheid is wel geboden.
“Het marktrisico is gestegen, maar dat verbaast niet”, schrijft Isaac. Na de financiële crisis zijn de rentes naar nul, en in sommige gevallen zelfs daaronder, gedaald en is een kolossaal monetair verruimingsprogramma opgetuigd. Bij elke hobbel stonden de centrale banken klaar om meer stimulering toe te dienen. “Aan die dynamiek lijkt nu een einde te komen. In de Verenigde Staten is de rente verhoogd en naar verwachting volgt het Verenig Koninkrijk later dit jaar”, denkt de specialist van Schroders.
Een omgeving waarin steun wordt teruggeschroefd en de rente stijgt, heeft gevolgen voor de financiële markten. Minder liquiditeit doet de kosten van kapitaal toenemen. Het zal volgens Isaac moeilijker worden voor bedrijven om kapitaal aan te trekken. “Beleggers moeten er rekening mee houden dat veel bedrijven het zwaar krijgen en het niet zullen redden. Eigenlijk werkte kwantitatieve verruiming vertragend op een gezond proces van creatieve destructie. Nu de rente oploopt kan dit proces dan toch beginnen, en eigenlijk is dat niet slecht voor de groeiverwachting op de middellange termijn”, aldus Isaac.
China
China kent significante risico’s, al voorziet Isaac geen credit crunch zoals die zich in 2008 ontvouwde. “Een schok in China veroorzaakt rimpelingen in de rest van de wereldeconomie. Het land wil in korte tijd de economie omvormen, wat met beleidsfouten gepaard gaat”, meent hij. De economie blijft groeien, al wijzigt de samenstelling van de groei wel: meer services en minder industriële groei.
Een uitdaging in China is de schuldenlast. Staatsbedrijven hebben een enorme schuldpositie opgebouwd en dit concentreert zich in de sectoren die met overproductie te kampen hebben. In een open economie zouden deze bedrijven omvallen en wordt de schuld weggestreept. Niet in China. Daar worden die bedrijven kunstmatig overeind gehouden met overheidssteun om banen te behouden. Dat maakt de schuldbubbel niet minder erg, maar China bevindt zich wel in een betere positie om die bubbel langzaam te laten leeglopen, stelt Isaac.
De outlook voor de opkomende markten blijft fragiel. De daling in prijzen van commodities en met name olie, heeft Isaac verrast. De bodem is volgens hem nu wel bereikt. De vraag- en aanbodfactoren zullen de oliekosten hoger stuwen in de loop van 2016. Wel blijft er druk op grondstofproducerende landen en de door hen uitgegeven obligaties, maar de lage olieprijzen zijn gunstig voor het inkomen per huishouden in de rest van de wereld.
Tegengestelde krachten
De ontwikkelde economieën worden geconfronteerd met tegengestelde krachten in 2016. De verslechtering in de wereldeconomie in de tweede helft van 2015 en de impact daarvan op de financiële markten staan tegenover een robuuste consument. Breder wordende credit spreads en toenemende risicoaversie in de private sector nemen het op tegen lage olieprijzen, groei van de werkgelegenheid en stijgende loondruk. In de Verenigde Staten spaart de consument meer (risicoaversie), terwijl juist het besteedbaar inkomen toeneemt.
Op de lange termijn neemt de welvaart in een samenleving toe, naarmate de arbeidsproductiviteit toeneemt. Na de financiële crisis stelt die groei teleur. Hiervoor zijn structurele krachten aan te wijzen en er lijkt zelfs een cyclisch element in te zitten, vindt Isaac. Nu de lonen weer beginnen te stijgen, met name in de VS, is de grootste uitdaging voor de ontwikkelde economieën om de arbeidsproductiviteit weer op pre-crisis niveau terug te brengen.
