Vier jaar lang was goud nagenoeg van het toneel verdwenen, maar inmiddels is het aan een opmars bezig. Wordt dit edelmetaal in het Jaar van de Aap weer populair? Dat is de vraag die elke belegger die naar goud lonkt zich zou moeten stellen.
De goudkoers noteerde op 15 februari 1205 dollar per ounce en lag daarmee 37% lager dan het absolute record van 1921 dollar op 6 september in 2011. Kunnen we hiermee stellen dat 2016 voor goud alleen nog maar beter kan worden? Kan goud portefeuilles beschermen tegen de grillen van de aandelenmarkten?
Om deze vragen te beantwoorden, moeten we een kritische blik werpen op de factoren die doorgaans als bepalend gelden voor de goudkoers. De meest betrouwbare factor is de Amerikaanse reële rente. Daarmee heeft goud een relatief stabiele omgekeerde correlatie. De reële rentevoeten zijn dit jaar licht gedaald, maar de vraag is of die dalende trend aanhoudt.
Vluchtwaarde
Dat kan alleen als de Amerikaanse economie in een recessie belandt. Wij gaan echter veeleer uit van een herstel, wat de steun voor de goudkoers zou doen wegvallen. Maar het risico dat de goudkoers instort, is eveneens beperkt. Dat kan namelijk alleen als de Amerikaanse rente sterk stijgt, wat weer veronderstelt dat de economie op volle toeren draait. En dat scenario wordt absoluut niet verwacht.
Een tweede factor is de evolutie van de dollar. Een sterke Amerikaanse munt wordt geassocieerd met een zwakke goudkoers en omgekeerd. Ons basisscenario gaat uit van een stabilisering van de Amerikaanse munt in 2016. Maar aangezien de evolutie van de Amerikaanse dollar vooral afhankelijk is van die van de reële rente, belanden we weer bij onze eerste bepalende factor.
Ook geopolitieke onzekerheid wordt gezien als een beslissende factor. In crisisperioden wordt goud immers als dé vluchtwaarde bij uitstek beschouwd. In werkelijkheid klopt dat maar gedeeltelijk. Tijdens de recente fase waarin de goudkoers is gedaald, heeft Europa ernstige crisisperioden meegemaakt die geen uitgesproken impact hadden op de evolutie van het edelmetaal. Ook op de Griekse crisis heeft de goudprijs nauwelijks gereageerd.
Pas wanneer geopolitieke onzekerheid zich laat voelen op de aandelenmarkten en daar een correctie veroorzaakt, speelt goud een rol van bescherming en kan het een stabiele of licht stijgende koers optekenen. Dat gebeurde in het begin van 2016. Over het algemeen is het effect echter slechts tijdelijk en gaat bovendien niet altijd op. Goud heeft bijvoorbeeld in 1981, 1982 en 1998 niet de rol van vluchtwaarde gespeeld.
Goudtrackers
In de grondstoffensector is de verhouding tussen vraag en aanbod doorgaans een belangrijke prijsindicator. Op goud heeft deze verhouding slechts een marginale impact, omdat de productie een klein deel van de beschikbare wereldwijde goudvoorraden vertegenwoordigt. Volgens de gegevens van de World Gold Council bedroegen deze voorraden 183.600 ton eind 2014, terwijl de productie 4400 ton bedroeg (4258 ton in 2015).
Voor 2016 wordt een stabiele productie verwacht. De vraag bleef tussen 2014 en 2015 vrijwel ongewijzigd, ook al is deze in het vierde kwartaal van 2015 met 4% gestegen, voornamelijk als gevolg van de hogere vraag van centrale banken en beleggers. Beleggers spelen een steeds belangrijkere rol, vooral sinds de introductie van Exchange Traded Products (ETP’s) op goud (de zogenoemde goudtrackers).
Omdat zij continu genoteerd zijn en een niet-verwaarloosbaar volume vertegenwoordigen (verkoop van 915 ton tegenover een productie van 4200 ton in 2013), kunnen deze goudtrackers worden beschouwd als momentumproducten. Goud wordt ‘op gevoel’ gekocht en verkocht. En aangezien de introductie van goudtrackers automatisch een aankoop van goud met zich meebrengt, wordt er een opwaartse of neerwaartse spiraal gecreëerd. Wie zijn portefeuille wil beschermen, kiest in plaats van goud beter voor goed gediversifieerde strategieën die een min of meer defensieve positie bieden.
