Het volatiele seizoen breekt aan en beleggers krijgen te maken met wat altijd de onstuimigste periode van het jaar is. Daarbij hebben ze voldoende om zich zorgen over te maken.
De periode van augustus tot en met oktober is altijd zenuwslopend, wat blijkt uit het jaarlijkse gemiddelde van de VIX Index. Die weerspiegelt de impliciete volatiliteit op de markt voor aandelenopties en is een graadmeter voor de onderliggende volatiliteit in de Amerikaanse aandelenmarkt. Gemiddeld stijgt de VIX vijf punten over deze drie maanden om in de aanloop naar de kerst weer tot rust te komen.
Dit voorspelt weinig goeds voor aandelen, omdat een daling van vijf punten binnen één dag in de VIX normaal gesproken wordt gekoppeld aan een daling van 3% in de S&P 500. Moeten we ons echt zo druk maken om een stijging van de VIX-index? Het antwoord op die vraag is ja. Volatiliteit en rendement zijn niet los te zien van elkaar, tenminste op de korte termijn. Hoewel dit verschijnsel statistisch gezien regelmatig voorkomt, wijst Daalder er wel op dat er nu een aantal kwesties is waar beleggers zich de komende maanden echt zorgen om moeten maken. Dit zijn:
Brexit
Na de eerste schok legden de financiële markten zich er al snel bij neer. Omdat het besluit niet leidde tot een plotselinge ondergang van politieke, economische of financiële instellingen werd de Brexit door de financiële markten beschouwd als een non-event zonder al te grote gevolgen. Wij zijn het daar niet mee eens. Wij verwachten dat de Britse economie schade zal oplopen door de huidige onzekerheid. De financiële markten houden duidelijk geen rekening met dit slechte nieuws en dat kan zeker leiden tot volatiliteit.
Italië
Het probleem met de Italiaanse bankensector heeft de laatste weken aardig wat aandacht gekregen. Dit had ernstige gevolgen voor Italiaanse bankaandelen en de Italiaanse markt in het algemeen (-22% YTD). Als je het laatste IMF-landenrapport leest (gepubliceerd voordat de crisis in de Italiaanse banken aan het licht kwam), is het moeilijk voor de middellange en lange termijn optimistisch te zijn over de Italiaanse economie. In het najaar komt er ook een constitutioneel referendum dat moet zorgen voor een stabielere regering.
Trump
We kunnen heel veel negatieve dingen over Donald Trump zeggen, maar één ding moeten we hem nageven: hij heeft bewezen dat hij tegen alle verwachtingen in kan winnen. En als we naar de laatste peilingen kijken, zien deze er lang niet zo slecht uit als op het moment dat Trump aankondigde dat hij president van de VS wilde worden. Op dit moment lijken de kansen op een verkiezingsoverwinning volgens de November 8 poll weliswaar klein, maar alleen al dat hij zover is gekomen, bewijst dat de sociale cohesie is aangetast, en niet alleen in de Verenigde Staten.
Olie
De prijs van ruwe olie is weer onder de USD 42 per vat gedoken, 20% onder het hoogste punt dat in juni werd genoteerd. Bij dit niveau denken we niet dat het een bedreiging is voor aandelen, maar eerder dit jaar zagen we al dat aandelen het soms niet met ons eens zijn. Consumenten profiteren van de lage olieprijs en wij zijn behoorlijk optimistisch over de vooruitzichten van de Amerikaanse economie en blijven dat voorlopig ook. We schatten de kans op een renteverhoging voor de komende vier maanden op slechts 20%. Een renteverhoging leidt gewoonlijk tot meer volatiliteit.
Kunnen we vertrouwen op het verleden?
Aandelen hebben het in het najaar soms zwaar te verduren; de laatste grote beurskrach vond plaats in oktober 1987 en de aanslagen op 9/11 waren in september 2001, terwijl het dieptepunt van de wereldwijde financiële crisis met het faillissement van Lehman Brothers in september 2008 was.
Voordat we nu besluiten dat we alles gaan verkopen en wachten tot de storm is geluwd, kunnen we ons misschien beter eerst afvragen of dit patroon in de volatiliteit inderdaad zo duidelijk is. We moeten niet vergeten dat dit een gemiddelde is en dat een gemiddelde kan worden vertekend door een paar buitengewone gebeurtenissen. Als we het dieptepunt (19 juli) en het hoogtepunt (13 oktober) als omslagpunt nemen, zijn 1998 en 2008 bijvoorbeeld duidelijke uitzonderingen op de regel, met een stijging van respectievelijk 24 en 46 punten in de VIX Index.
Wachten tot november?
Moeten beleggers hun aandelen nu verkopen en wachten tot november, wanneer de cijfers weer wat tot rust zijn gekomen? Robeco Investment Solutions is sinds de Brexit onderwogen in aandelen, maar adviseert nu niet massaal uit aandelen te stappen op basis van een paar grafieken. Toevallig zijn we op dit moment onderwogen in aandelen, maar om nou te zeggen dat dit te maken heeft met het seizoenspatroon in de volatiliteit … nee.
Zo te zien is in het verleden de volatiliteit aan het einde van de zomer vaak gestegen, maar omdat er geen duidelijk aanwijsbare reden is waarom dat in deze periode plaatsvond, aarzelen we toch om hier onze beleggingen op te baseren. We kijken toch liever naar de onderliggende fundamentals en daarom hebben we ons risicoprofiel in de afgelopen maanden geleidelijk verlaagd. We zeiden het al: wij vinden dat de markt te gemakkelijk denkt over bepaalde kwesties, maar dit heeft niets te maken met de periode van het jaar.
