Ontwikkelingen ten aanzien van geopolitiek, macro-economie en weersomstandigheden zorgen voor aanpassingen van de vraag en het aanbod van sojabonen. De laatste tijd is de trend van de sojaprijs vooral neerwaarts. Hoe zal dit in 2016 zijn? En blijft soja een interessante beleggingsgrondstof?
Een groeiende wereldbevolking en met name de toenemende welvaart zorgen voor meer vraag naar dierlijke eiwitten en kwalitatief hoogwaardige voedingsmiddelen. Door deze groeiende behoefte is gedurende een aantal decennia het eiwitrijke soja als basis voor veevoeders en levensmiddelen bezig aan een flinke opmars. Sinds de millenniumwisseling zijn zowel de consumptie als de productie van sojabonen met 80% toegenomen.
Vanwege klimatologische verschillen is het niet overal mogelijk om sojabonen te telen. Hierdoor vindt de productie met name plaats in Noord- en Zuid-Amerika. De Verenigde Staten, Brazilië en Argentinië produceren gezamenlijk circa vier vijfde van de totale wereldproductie aan sojabonen.
Extra druk
Vanwege gunstige weersomstandigheden voor de teelt van sojabonen is er de afgelopen drie jaar sprake geweest van overproductie. Hierdoor zijn de voorraden verruimd, hetgeen heeft gezorgd voor een halvering van de prijs over dezelfde periode. Voor het seizoen 2015/2016 wordt opnieuw een overschot verwacht, waardoor de basisprijs zich op het relatief lage niveau zal handhaven.
Brazilië en Argentinië zijn zoals aangegeven belangrijke producenten van sojabonen. Beide landen hebben gezamenlijk een aandeel in de mondiale export van ongeveer 65%. De afgelopen jaren zorgt het (instabiele) politieke klimaat in deze landen ook regelmatig voor extra schommelingen in de prijs van soja.
Recentelijk hebben de verkiezingen in Argentinië ervoor gezorgd dat er een verdere druk op de prijs is ontstaan. De nieuw gekozen president heeft aangekondigd om exportheffingen te verlagen en de munt te devalueren. Hierdoor zullen Argentijnse boeren de volgende maanden massaal hun opgebouwde voorraden op de wereldmarkt aanbieden.
Dit leidt tot (tijdelijk) overaanbod, waardoor de prijs verder onder druk is komen te staan. De handel van sojabonen vindt voornamelijk plaats in dollars. Door deze sterker geworden munt is de export te duur geworden, zeker bij het huidige ruime aanbod. Hierdoor is de prijs ook naar beneden aangepast. Doordat de dollar naar verwachting in het nieuwe jaar nog wat sterker zal worden, kan ook deze factor zorgen voor blijvende druk op de sojaprijs.
Veel potentie
Daarnaast heeft het verslechterde sentiment rondom de Chinese economische groei geleid tot een extra druk op de prijs. Tijdens de Chinese beurscrash van afgelopen zomer daalde de sojaprijs in een week tijd met 12% door de angst voor een harde landing van de Chinese economie. China is met een aandeel van ruim 60% de grootste soja-importeur ter wereld.
Lagere groei kan zorgen voor een vertraagde consumptiegroei van dierlijke eiwitten. En daardoor is de prijs op een lager niveau terechtgekomen. Het huidige groeimodel van de Chinese economie biedt echter ook weer kansen voor licht herstel. Duidelijk moge zijn dat de prijs de komende tijd op een relatief laag niveau blijft hangen. Toch zijn de verwachtingen voor de langere termijn nog altijd gunstig. De groeiende vraag naar dierlijk eiwit als gevolg van welvaartsstijging zorgt immers voor een toenemende populariteit van sojabonen.
Naast de groei in kwantiteit zien we ook een toenemende kwaliteit. Dit vloeit voort uit een toenemende vraag naar duurzaam gecertificeerde soja, met name vanuit Europa. Hierdoor is er meer aandacht voor natuurbehoud, biodiversiteit, verantwoord gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, goede arbeidsomstandigheden en respect voor lokale landrechten. Dit alles biedt kansen en maakt beleggen in soja voor met name de langere termijn aantrekkelijk.
