De sterke groei van de Europese markt voor Exchange Traded Funds (ETF’s) viel de afgelopen tien jaar samen met een algehele vermenigvuldiging van producten en innovaties in die beleggingscategorie. Op de Morningstar ETF Conference in Londen deelden begin november deskundigen van Morningstar en de beleggingsindustrie hun inzichten over de stand van zaken. Een belangrijk thema was de opkomst van smart beta.
Aanbieders profileerden zich steeds sterker in het afgelopen decennium, waarin het aantal producten fors toenam. Een ware stortvloed aan producten is over de beleggers heen gekomen. Aanbieders spanden zich zo veel mogelijk in om elke hoek van de markt te bedienen. Onderwijl is het aantal lanceringen van reguliere ETF’s enigszins getemperd.
Er kan worden gesteld dat we in een andere fase zijn beland. In dit stadium staat de innovatieve kracht van de ETF-industrie echter niet stil. Integendeel. De forse aanwas van de differentiatie van fondsen is daar een symptoom van. En daarbij springen producten gericht op smart beta op hun beurt er weer bovenuit.
Strategic beta
In de zomer waren er volgens data van Morningstar wereldwijd 673 Exchange Traded Products (ETP’s) gericht op smart beta. Het totale beheerde vermogen hiervan, waartoe ook ETF’s in dit beleggingssegment behoren, was toen 396 miljard dollar. De meeste daarvan zijn gelanceerd in de zogenaamde meer ontwikkelde markten van Noord-Amerika en Europa, ook al zijn ze in mondiaal opzicht overal in opkomst. Ter illustratie: strategische ETP’s waren in de Verenigde Staten goed voor 19% van de assets under management van ETP’s, en slechts 1,5% in de Pacific-Azië.
Smart beta is echter een naam die niet elke aanbieder bezigt, want je ziet in de markt dat elke partij er liever haar eigen draai aangeeft. Dat geldt ook voor Morningstar, die liever spreekt van ‘strategic beta’ dan van smart beta. De fondsenvergelijker geeft als reden daarvoor dat die laatste benaming positieve connotaties heeft die niet altijd worden waargemaakt. Alsof andere beleggingstrategieën dom zijn.
Morningstar definieert strategic beta als een groep fondsen die een speciaal samengestelde index volgt die het rendement probeert te verbeteren en/of het risico wil verkleinen in verhouding tot een standaardindex of benchmark. Een eenduidige definitie van strategic beta, die door alle marktpartijen wordt gebezigd, is echter niet eenvoudig te geven. Het gaat eigenlijk om een paraplubegrip voor op regels of maatstaven gebaseerde beleggingsstrategieën die geen conventionele naar marktkapitalisatie gewogen index gebruiken.
Ze hanteren daarvoor in de plaats een index met een alternatieve samenstelling. Vaak gebeurt dat op basis van volatiliteit, liquiditeit of dividend. Het doel is een betere risico-rendementverhouding te bereiken dan met een traditionele index mogelijk zou zijn. In de praktijk functioneren verscheidene van deze producten tussen passief en actief in. Het kostenniveau ligt ook over het algemeen ergens tussen passieve en actieve fondsen.
Classificatiesysteem
“Beleggers moeten met dezelfde mate van zorgvuldigheid strategic beta-producten evalueren als ze bij actief beheerde beleggingsfondsen doen”, aldus Ben Johnson, onderzoeksdirecteur Passieve Beleggingstrategieën bij Morningstar. “Wij hebben een classificatiesysteem ontwikkeld om beleggers te helpen beleggingsstrategieën te identificeren die op de grens tussen actief en passief beleggen actief zijn.”
Beleggers kunnen met dit classificatiesysteem strategic beta-ETF’s herkennen, schiften en beoordelen op drie strategische niveaus. Het systeem identificeert dergelijke fondsen eerst op hun beleggingsstijl, vervolgens op de strategische doelstelling van de onderliggende benchmark en dan op het onderlinge verschil met betrekking tot hun strategische doel.
“Dit classificatiesysteem voor strategic beta-producten helpt beleggers om de mogelijkheden te begrijpen en beter geïnformeerd beleggingsbeslissingen te nemen”, vertelt Johnson. “Want fondsen gericht op strategic beta omvatten veel verschillende beleggingsstrategieën en beleggers kunnen met het systeem dezelfde strategieën met elkaar vergelijken en ze beoordelen binnen hun Morningstar-categorie.”
Complexiteit
Het concept achter strategic beta is verre van nieuw. Dergelijke ETF’s zijn al langer in omloop. Maar strategic beta of smart beta is nu als groep van producten inzet geworden van een nieuw slagveld voor aanbieders van ETF’s. Partijen prijzen ze met slimme en zwaar aangezette marketing aan bij beleggers als de weg om alternatieve vormen te vinden om beleggingsportefeuilles te diversifiëren.
Tegelijk met de steeds groter wordende populariteit onder investeerders en het inspelen op de rijzende vraag neemt echter ook de complexiteit van dergelijke producten toe. Intussen is de oude strijdbijl tussen voor- en tegenstanders van fysieke en synthetische replicatie van ETF’s beslecht, ook al probeert een enkeling het vuurtje bij tijd en wijle weer eens op te stoken.
Tegelijkertijd zijn er tal van ETF’s opgedoekt in het teken van het rationaliseren van de productlijnen van aanbieders om zodoende producten aan te bieden tegen zo laag mogelijke kosten. Deze ontwikkeling en het steeds meer in de gunst komen van strategic beta moeten dan ook gezien worden als tekenen van het rijpingsproces van de ETF-industrie.
Reacties vanuit de markt:
San Lie, Head of Research van Morningstar Benelux
“Smart beta wordt door critici ook wel ‘smart marketing’ genoemd. Wij noemen het eerder ‘strategic beta’. Het is een lastig te definiëren groep, ik heb tot op heden ook geen bevredigende definitie gevonden. Ik denk dat een belegger voor zichzelf moet bepalen of hij in smart beta gelooft, en zo ja, in welke smart beta-stroming. Al naar gelang de overtuiging, kan hij het aan de portefeuille toevoegen.”
Edwin Mars, erantwoordelijk voor ETF Sales in de Benelux bij State Street
“Smart, of zoals wij ze verkiezen te noemen, ‘advanced beta’-strategieën kunnen in verschillende vormen gebruikt worden. Ze bieden meer keuze en staan investeerders toe om hun ‘investment beliefs’ beter uit te drukken. Als beleggers zich zorgen maken om een grote correctie en systematisch marktrisico wensen te dempen, dan zouden beleggers een ‘low volatility’-strategie kunnen volgen, dat als doel heeft de uitslagen naar boven en beneden in de aandelenmarkt te temperen. Als het uitgangspunt bijvoorbeeld inkomen is als aanvulling op een pensioen, dan zijn daar high dividend-strategieën voor. ETF’s gericht op advanced beta zijn een kostenefficiënte manier om die verschillende doelstellingen te bereiken.”
Henri van den Hurk, Managing Partner en directeur Beleggingsadvies bij Indexus
“Deze producten zijn absoluut goed inzetbaar. Het is een duidelijk uitlegbaar instrument. Denk bijvoorbeeld aan Amerikaanse bedrijfsobligaties, maar dan met een rentehedge. Of denk aan Japanse aandelen met een afdekking van het valutarisico. Hierdoor kan een portefeuille beter op maat gemaakt worden en ook doorlopend aansluiten op de marktomstandigheden.”
Bob Homan, hoofd van het ING Investment Office
“Wij zien dergelijke indextrackers als ‘alternative beta’, omdat smart beta zou impliceren dat gewoon (index)beleggen niet-smart zou zijn. Bovendien zien wij het bewust afwijken van een index, al is het ‘rules-based’, als een ‘actief’ beleggingsproduct. Wij vergelijken dergelijke alternative beta-indextrackers dan ook met actief gemanagede beleggingsfondsen.”
Philippe Roset, Head of Benelux bij ETF Securities
“Ik denk dat langzaam de tijd aanbreekt dat bepaalde smart beta-oplossingen toegevoegde waarde aan een portefeuille kunnen leveren. Maar tijdens een enorme rally zal een ‘minimum volatility’-strategie het waarschijnlijk slechter doen dan een marktgewogen index.”
The Asset is mediapartner van Morningstar ETF Conference. Ga voor meer informatie naar Morningstar.nl.
