Over lessen voor de toekomst gesproken: de centrale bankiers van de wereld zijn momenteel bezig met een ontdekkingsproces dat, zo hopen zij, hun economieën nieuw leven zal inblazen zonder het inflatiespook van de jaren 1970 weer op te wekken. Hoe dan ook, elk van deze centrale bankiers probeert in feite hetzelfde te doen: een schuldencrisis oplossen door meer schuld te maken. Is dat mogelijk?
Punch and Judy fought for a pie
Punch gave Judy a sock in the eye
Said Punch to Judy, ‘Would you like any more?’
Said Judy to Punch, ‘No my eye is too sore’
(Engels kinderrijmpje)
Geloof het of niet, die rijmpjes uit de oude doos waren bestemd voor kinderen! Dit rijmpje geeft aardig de spelregels van een hedendaagse voetbalwedstrijd weer. Een eeuw geleden werd het volop gebruikt om kinderen voor te houden wat je wel en niet mag doen. Je had ook Jack en Jill, en Little Miss Muffet, die allemaal voorzichtig moesten zijn, vooral Miss Muffet die moest opletten dat haar lekkers niet door spinnen werd weggekaapt.
Poppenkast
Als ECB-voorzitter Mario Draghi de ouderwetse ‘Punch’ was, zou hij bondskanselier Angela Merkel en haar strikte monetaire en begrotingsbeleid figuurlijk te lijf gaan: ‘Pak aan Judy/Angela’ Met wie ik de gouverneur van de Japanse nationale bank Haruhiko Kuroda moet vergelijken, weet ik niet; misschien met de kleine Jack Horner, die zijn duim in de kersttaart steekt, er een pruim uittrekt en roept: ‘Wat ben ik een brave jongen!’ Ach ja, beleidsmakers… Misschien zijn de afgelopen vijf jaar wel een grote poppenkast geweest.
Download hier de volledige in het Nederlands vertaalde column van Bill GrossHoe dan ook, elk van deze centrale bankiers probeert in feite hetzelfde te doen: een schuldencrisis oplossen door meer schuld te maken. Is dat mogelijk? Een paar jaar geleden schreef ik dat dit sterke staaltje zou kunnen slagen, maar dan wel onder bepaalde voorwaarden:
1) De uitgangssituatie moet niet te slecht zijn.
2) Monetair en fiscaal beleid moeten gecoördineerd zijn en tot aanvaardbare structurele groeipercentages leiden.
3) Particuliere beleggers moeten blijven deelnemen aan de schertsvertoning op de kapitaalmarkt die het resultaat van dit beleid is.
Uiteraard wijst de economische theorie erop dat kunstmatig lage rentes uiteindelijk niet tot meer consumptie en reële groei leiden, maar tot meer besparingen voor toekomstige verplichtingen zoals studiekosten, gezondheidszorg en, tot slot, pensioen. Als een huishouden voor een of meer van deze toekomstige verplichtingen 250.000 dollar nodig heeft, zal het twee keer zo moeilijk zijn om dit te bereiken als de 5-jaars Treasury-rente 1,5% bedraagt in plaats van 3%.
Leerzame parallellen
Omdat aan geen van de drie voorwaarden voor een bevestigend antwoord op mijn eerdere vraag ‘Kan een schuldencrisis worden opgelost met meer schuld?’ is voldaan, is het moeilijk voorstelbaar dat ik in de dagen die mij resteren (minder dan voor de meesten van u) nog een terugkeer naar ‘’normaal’ zal meemaken. Ik vermoed dat toekomstige generaties zich over onze beleidsmakers hetzelfde zullen afvragen als wij nu doen over roken in het openbaar, discriminatie van homoseksuelen of een andere misstand die nu rechtgezet wordt.
Hoe konden ze dat nou doen? Hoe konden de beleidsmakers om te beginnen zo veel schuld laten ontstaan, en vervolgens verzuimen hun systeem hierop af te stemmen? Hoe konden ze denken dat geld drukken en schulden maken zou leiden tot welvaart in plaats van gewoon steeds meer schuld? Hoe konden de fiscale autoriteiten werkeloos toezien en proberen hun begroting in evenwicht te krijgen in plaats van goedkoop te lenen en de opbrengst te investeren in infrastructuur en innovatie? Er is zeker een parallel met de versjes van vroeger te trekken, maar of het verhaal goed afloopt, is zeer de vraag.
De markten worden inmiddels gekenmerkt door lage rendementen en een dalende liquiditeit. Beleggers zouden kunnen beginnen hun risico iets te verlagen: door te kiezen voor activa van hogere kwaliteit, de duration te verlagen en zich voor te bereiden op minimaal een einde van niet alleen de stijging van activawaarden, die gebaseerd is op een foutieve veronderstelling van de centrale banken over kunstmatige rentes, maar ook van de QE en het doorsijpelen van schijnwelvaart naar de werkende klasse.
Als de oude rijmpjes ook een les voor de toekomst bevatten, moeten beleggers bedenken dat ‘Jack and Jill went up the hill’, maar dat vervolgens ‘Jack fell down, broke his crown, and Jill came tumbling after’. En misschien al binnenkort.
Bill Gross is fondsmanager van het Janus Global Unconstrained Bond Fund
