Catbonds, ook wel catastrophe bonds of Insurance Linked Securities (ILS) genoemd, kunnen rekenen op een groeiende belangstelling van institutionele beleggers. Ze halen in roerige tijden toch rendement en staan compleet los van economische omstandigheden.
Het verklaart waarom ook grote Nederlandse institutionele beleggers, zoals APG en PGGM, overstag zijn gegaan. François Divet, Head of ILS bij AXA Investment Managers, meldt een ‘groot mandaat’ te hebben ontvangen van een aanzienlijke Nederlandse pensioenspeler. Welke dat is, wil Divet niet zeggen. “Maar het maakt wel duidelijk dat deze markt serieus moet worden genomen.” Daar heeft hij, al kijkend naar het historische perspectief, een punt.
Allereerst verklaart hij het grote verschil met gewone obligaties. De kans dat catbonds niet worden afgelost, staat volledig los van economische ontwikkelingen of gebeurtenissen op de financiële markten. “En dat is prettig voor de diversificatie”, stelt Divet. Ter illustratie: aandelen, obligaties, grondstoffen en hedgefondsen beleefden in oktober 2008 hun slechtste maand. De verliezen liepen van 10 tot 30%. Catbonds presteerden wel goed en waren bovendien nog steeds liquide.
Slechtste maand
De slechtste maand voor catbonds, maart 2011, was met een min van een kleine 4% nog steeds niet heel slecht te noemen. Deze min was het gevolg van de aardbeving en de daarop volgende tsunami in Japan. Eén obligatie werd aangesproken (en dus waren investeerders hun belegging kwijt) en andere werden deels aangesproken.
De categorie van de meest verhandelbare catbonds maakt ongeveer 24 miljard dollar uit. Dat in een gehele markt voor alternatieve beleggingen in verzekeringen van circa 70 miljard dollar. De looptijden van dergelijke obligaties zijn met drie tot vijf jaar kort. “We kennen dan ook vaak nieuwe momenten van uitgiftes”, aldus Divet. “Zo blijft de markt liquide.”
Het principe achter de catbonds, het afdekken van mogelijke schadeclaims bij catastrofers, kent twee uitvoeringsvormen. Via een special purpose vehicle (gericht op het bundelen van investeringen om daarmee de risico’s te dragen) of rechtstreeks bij de verzekeraar of de herverzekeraar. “Dat laatste segment is natuurlijk minder liquide, omdat het daar vaak gaat over rechtstreekse afspraken met een verzekeraar.”
AXA doet in ILS dan ook vooral zaken met de speciale vehikels van (her)verzekeraars. Daarvan kan het kapitaal worden aangesproken als een grote ramp zich voordoet. “Hiervoor betalen verzekeraars premie aan het vehikel, dat dit als coupon aan de beleggers erin uitkeert.”
Triggers
In de belegging kunnen triggers worden ingebouwd. Bijvoorbeeld een trigger dat het vehikel pas tot uitkering komt bij specifieke weersomstandigheden, specifieke windsnelheden of bij een bepaalde impact van de ramp. Bijvoorbeeld gemeten op de schaal van Richter. Ook kan een catbond specifiek gericht zijn op één ramp (bijvoorbeeld een tornado of een aardbeving) of een serie van rampen.
Beleggen in schadeclaims bij rampen, het klinkt niet sympathiek. Divet keert de zaken om. “Als wij er als investeerders in ILS niet waren geweest, was het risico van dergelijke rampen niet te dekken geweest.” Beleggers in catbonds hopen ook dat het niet tot uitkering komt. Want als het vehikel of de verzekeraar tot uitkering moet komen, dan kan de inleg deels of in zijn geheel in rook opgaan. De markt voor catbonds is in de Verenigde Staten ontstaan. “Dat is meteen dan ook de meest ontwikkelde markt voor catbonds”, stelt Divet.
Dat levert wel een concentratierisico op. Een groot deel van de uitgegeven obligaties is immers gelinkt aan orkanen in de Verenigde Staten, vooral in Florida. ‘Florida Wind’ was ook de eerste catbond. De orkanen in die staat beslaan nog steeds de grootste deelmarkt. Maar beleggers kunnen ook instappen in portefeuilles met catbonds van orkanen, aardbevingen en tornado’s in de rest van Noord-Amerika. Ruim 70% van de nu uitgegeven catbonds dekt Amerikaanse wind- en aardbevingsschades. Maar er valt ook te beleggen in aardbevingen in Europa en Japan en in Europese en Japanse stormen.
Ingewikkelde weermodellen
Om de risico’s van stormen in te schatten zijn ingewikkelde weermodellen en bijbehorende software nodig. Maar ook is er kennis van bouwvoorschriften in verschillende landen nodig om daarmee een inschatting van de schade te kunnen doen. “Die softwaremodellen en die kennis hebben wij zelf in huis”, zegt Divet. “AXA is immers zelf ook verzekeraar van dergelijke catastrofes en gebruikt zulke modellen daarom als verzekeraar en belegger.”
Daarmee begint het grote rekenen. Wat is de kans dat een ramp zich voordoet? Hoe groot is de waarschijnlijke schade? Wat is het rendement op de coupon? Daarbij wordt bijvoorbeeld een risico van 2 tot 2,5% op verlies bij het voordoen van een tornado in Florida afgezet tegen een mogelijk rendement op de coupon van 8%. Dat zijn realistische cijfers als we de Swiss Re Cat Bond Index erop naslaan. In de afgelopen dertien jaar was deze index goed voor een gemiddeld jaarrendement van 8,3% in Amerikaanse dollars.
Let wel, dit betreft een gemiddelde. Het rendement hangt natuurlijk af van de gebeurtenis waaraan de obligatie is gekoppeld en de omvang van de schade. Dat rendement is ook afhankelijk van de afspraken. Als een natuurramp geen grote schade aanricht, kan de verzekeraar de schade best zelf dekken. Dan gaat dus ook de inleg in het special purpose vehicle niet verloren. Vaak tast een schade van 20 miljard of meer daadwerkelijk het rendement van de rampenobligatie aan.
Pandemieën
“De wiskundige modellen om natuurrampen te voorspellen en de omvang van de schade in te schatten worden steeds beter.” De catbondmarkt kijkt dan ook al naar uitbreiding. “Zo zou het ook mogelijk moeten zijn om pandemieën te verzekeren”, aldus Divet. Minister Lilianne Ploumen van Ontwikkelingssamenwerking pleitte daar vorig jaar al voor tijdens een vergadering van de Wereldbank. Dergelijke obligaties kunnen geplaatst worden voor pandemieën zoals Q-koorts, Sars en ebola. Divet: “Dat maakt het mogelijk na een ramp meteen financiële middelen beschikbaar te hebben om in actie te komen en hulp te bieden.”
Dit zou meteen een nuttige invulling zijn voor pensioenfondsen die aan impactbeleggen willen doen. Nu al bestaat ongeveer een vijfde van de beleggers in catbonds uit pensioenfondsen. Jaarlijks stijgen de uitgiften van catbonds met 25%. Daarbij valt op dat beleggingen verschuiven van de special purpose vehicles naar private afspraken met (her)verzekeraars.
Volgens experts een teken dat de markt volwassen aan het worden is. Met een catbond verzekert de verzekeraar zich tegen risico’s die eigenlijk niet zelfstandig te verzekeren zijn. Dat mag bijzonder genoeg worden genoemd. En zo bieden ze weer, mits de juiste risicomodellen worden gebruikt, een aantrekkelijk rendement, los van economische omstandigheden en financiële markten. “Deze asset class is een solide keuze voor diversificatie van de institutionele portefeuille.”