Wat kan er veel veranderen in een paar dagen. Alexis Tsipras heeft de eurogroep gepikeerd door onverwachts tot een referendum op te roepen dat zondag 5 juli plaats zal vinden. Het is echter nog onduidelijk waar de Grieken precies over moeten gaan stemmen aangezien de voorstellen van de eurogroep nog niet formeel zijn.
De beledigingen van Tsipras doen onderhand al een rondje in de media en hij heeft zijn positie duidelijk gemaakt. Het zal hoe dan ook een stem worden of al dan niet in de Eurozone te blijven. Laten we niet vergeten dat Griekenland op dit moment nog uitdrukkelijk in de eurozone zit en (aangezien er geen mechanisme is voor een vertrek uit de eurozone, blijkt er nog steeds de politieke wil om dit op te lossen. Maar er moet een vorm van compromis zijn.
Als we kijken naar wat er met Griekenland is gebeurd onder de onverantwoordelijke regering is er een kleine kans dat andere anti-bezuinigingspartijen, zoals Podemos in Spanje, veel voordeel uit deze episode zullen halen.
Griekse banken
De Emergency Liquidity Assistance (ELA) blijft voorlopig nog, maar deze zit zonder twijfel al vol tot aan het plafond. De banken hebben kapitaalcontroles geïmplementeerd en blijven gesloten tot aan het weekend. Het feit dat de ELA nog op hetzelfde niveau blijft en niet wordt stopgezet, in combinatie met het sluiten van banken, geeft het bancaire stelsel wat ademruimte op de korte termijn. De banken zitten hoe dan ook in serieuze problemen op de langere termijn en ze zullen serieuze steun nodig hebben om deze problemen op te lossen.
De bankrun heeft hen met grote liquiditeitsproblemen opgezadeld en dit heeft uiteraard negatieve gevolgen voor de algehele economie. Het in stand houden van de ELA laat mijns inziens zien dat de eurogroep nog steeds gefocust is op het sluiten van een deal, maar dat het de Grieken een tipje van de sluier wil oplichten van wat er staat te gebeuren als Griekenland de eurozone verlaat.
Lange rijen voor de pinmachines en een opnamelimiet van 60 euro per dag is nogal eng voor de gewone man in de straat en recente peilingen laten zien dat twee derde van de Grieken in de eurozone wil blijven.
Het ziet er naar uit dat Griekenland deze aflossing niet haalt, wat meteen tot een default zou leiden en een cross default op andere schulden. Het leidt ook tot de vraag of Griekenland nog wel solvabel is en de voortgang van de ELA. Er zou uiteraard een genezingsperiode komen en dat is waar de focus nu ligt. Het lijkt er op dat een mogelijk default morgen niet meer de grootste zorg is maar eerder het referendum op 5 juli.
Het Griekse reddingsprogramma en de lening van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) lopen morgen af maar de echt belangrijke datum is 20 juli wanneer 3,5 miljard euro aan de Europese Centrale Bank (ECB) betaald moet worden. Als Griekenland dat niet kan betalen is er geen andere optie dan serieus kijken naar hoe Griekenland de eurozone kan verlaten.
Reacties van financiële markten
Hoewel aandelenmarkten negatief reageerden is de impact op de obligatiehandel tot nu redelijk beperkt gebleven. Een 10-jarige Bund is 15 basispunten aangetrokken maar er is geen brede sell-off of grote paniek.
Het illustreert dat de situatie, hoewel ernstig, binnen de perken gehouden kan worden. Er is weinig risico voor het Europese financiële systeem aangezien de exposure aan Griekenland al maanden geleden is afgebouwd. Ik zou verwachten dat de ECB naar buiten komt met een vrij krachtige steunbetuiging aan de perifere eurolanden om ieder risico van contagion in geval van een Grexit de kop in te drukken.
Deze week zijn we in een patroon van ontkenning en er is nog steeds een kleine kans dat er voor het referendum plaats vindt een oplossing zal komen. Wat er ook gebeurt, de financiële markten verwachten nog steeds een verstandige uitkomst. Hier zal meer duidelijkheid over komen naarmate peilingen uit Griekenland naar buiten komen. Ook zal er (hopelijk) meer flexibiliteit komen van de eurogroep.
Dit zal allemaal positief zijn maar betekent geenszins het einde van het verhaal gezien de huidige staat van de Griekse banken, de economie, en het feit dat bezuinigingsmaatregelen en schuldenniveaus extreem zijn. Een Amerikaanse rentestijging in september is nog steeds een mogelijkheid. Als de Griekse situatie verslechtert dan zou dat de uiteindelijke beslissing kunnen beïnvloeden, gezien de fragiliteit van financiële markten.
