Klagen dat de Federal Reserve te laat de rente heeft verhoogd, is overbodig en zinloos. Of de Fed er goed aan heeft gedaan om de rente te verhogen, kan alleen worden beoordeeld gebaseerd op gegevens van dat moment. En dus niet met terugwerkende kracht.
Toonde Janet Yellen tijdens haar toespraak voor het Amerikaanse congres ook geen enkele verhogingsberouw. Het idee achter de renteverhoging in december was eenvoudig: de arbeidsmarkt was booming en leek in rap tempo richting volledige werkgelegenheid te gaan. Volgens de economische theorie leidt dit tot hogere inflatie.
Dus als de Fed de ruimte wilde houden om de reeks renteverhogingen geleidelijk door te voeren, moest het gas wel worden ingetrapt om zo in een later stadium een scherpe economische vertraging te voorkomen.
Stof tot nadenken
Je kunt het oneens zijn met deze redenering en wijzen op het feit dat er best nog wat rek zit in de arbeidsmarkt en dat we inflatieprocessen wellicht niet zo goed doorgronden. Er is echter sinds december niets gebeurd dat tot een drastisch gewijzigde standpunt zou kunnen leiden. Die ene nare maand van marktvolatiliteit geeft geen reden om het beeld drastisch bij te stellen.
De economie heeft zich in dit nog prille jaar min of meer ontwikkeld als de Fed voor ogen had. Hoewel er sprake is van een lichte economische vertraging, blijft de arbeidsmarkt aantrekken en bewegen de lonen mee. De volatiliteit heerst op de financiële markten betekent niet automatisch dat de economie er slecht aan toe is. Dit zou de Fed vertrouwen moeten geven en critici stof tot nadenken.
Want gek genoeg zijn er critici die de renteverhoging van december 2015 als fout bestempelen. Zij beweren dat de Fed er beter aan had gedaan om de rente al in 2014 te laten stijgen. Het is moeilijk om echt iets zinnigs te zeggen over dit standpunt. In 2014 was de werkloosheid hoger en de overcapaciteit ook, dus er waren genoeg goede argumenten om een soepel monetair beleid te voeren.
Enige fout
De Fed heeft geen in beton gegoten rentetijdspad. Renteverhoging is geen beleidsdoelstelling op zich. Als de economie het nodig heeft, komt de Fed in actie. In 2014 zou een rentestijging de economie hebben verzwakt en de rente uiteindelijk lager hebben gedreven. Het vroegtijdig verhogen is de allerbeste manier om ervoor te zorgen dat de rente heel lang laag blijft. Dit weet de Europese Centrale Bank (ECB) maar al te goed. Opgejaagd door het inflatiespook verhoogde de ECB in 2011 in een soort paniek de rente, met alle gevolgen van dien.
De enige fout die je de Fed wellicht kunt aanrekenen, is het feit zichzelf in een hoek te hebben laten drijven door de hooggespannen verwachtingen in de markt. Begin 2015 gaf de Fed immers aan dat jaar tot een renteverhoging over te willen gaan dus voelden ze zich verplicht om deze halve belofte ook na te komen. Als ze dat niet hadden gedaan, zou hun geloofwaardigheid op het gebied van communicatie wellicht zijn ondermijnd.
Maar het is belangrijk om voor ogen te houden dat op de lange termijn geloofwaardigheid voortkomt uit het doen wat goed is en uit genoeg flexibiliteit hebben om het beleid aan te passen aan nieuwe economische feiten.
Geen bewijs
De recente volatiliteit is namelijk geen bewijs dat het beter zou zijn geweest als de Fed een pas op de plaats had gemaakt. Het zou wel een aanwijzing kunnen zijn dat de Fed plannen voor 2016 aanpast. De Fed heeft aangegeven dat ze de rente dit jaar drie of vier keer wil gaan verhogen. Of dit gaat gebeuren is, is nog maar de vraag.
Recente marktbewegingen zijn immers niet veroorzaakt door een zwakke economie, maar zouden op de duur wel de economische activiteit kunnen drukken. De economie kan dusdanig verzwakt raken door de broze markt dat marktzwakte hierdoor gerechtvaardigd wordt. De Fed drukt dit waarschijnlijk de kop in door voor een minder steil rentepad te kiezen. Hiermee geeft de Fed zeker niet toe aan de critici die beweren dat de renteverhoging in december te laat was.