Wie nog veilige staats- of bedrijfsobligaties van de meest kredietwaardige bedrijven uit de eurozone wil opnemen in een portefeuille moet rekening houden met geen of zelfs een negatief rendement. Dit soort leningen kun je gewoon niet meer aan klanten adviseren uit oogpunt van veilige rente-inkomsten.
De tijd van obligaties kopen om vervolgens rustig achterover te leunen en de coupons te incasseren is voorbij. Ik zit nu dertig jaar in het vak en heb nog nooit een negatieve yield meegemaakt op Europese obligaties. Al vele jaren roep ik dat we hier in Europa een Japan-scenario krijgen, maar nu gaat het zelfs nog een stapje verder. Wie dit alles veroorzaakt moge duidelijk zijn.
Het is te wijten aan Mario Draghi, de president van de Europese Centrale Bank (ECB), die met zijn in maart vorig jaar begonnen grootschalige opkoopprogramma de markt verstoort. En nu hij recent het programma heeft uitgebreid en behalve staatsobligaties ook bedrijfsobligaties worden gekocht, is helemaal het hek van de dam. Zo’n grote koper in de markt drijft de koers van bedrijfsobligaties op waardoor de yield in sommige gevallen zelfs daalt tot onder nul.
Averechts effect
De lage rente moet bedrijven ertoe verleiden om geld te lenen dat vervolgens weer kan worden geïnvesteerd in de economie, zo is het idee. Maar een verdere verlaging van de rente heeft geen invloed op de investeringsbereidheid van bedrijven. De financieringskosten zijn al lang geen enkele belemmering voor investeringen. Sterker nog, het heeft een averechts effect.
In de Verenigde Staten zien we de laatste jaren al dat bedrijven obligaties uitgeven om vervolgens eigen aandelen in te kopen. Iets wat we hier in Europa nu ook zien gebeuren. Een bedrijf geeft een lening uit tegen nog geen 1% rente en koopt vervolgens zijn eigen aandelen in met een dividendrendement van rond de 3%. Gevonden geld, maar niet het beoogde doel dat de ECB nastreeft.
Bijkomend probleem is dat de zogenaamde high yield-bedrijfsobligaties nu ook tegen lagere vergoedingen naar de markt komen. Daar waar je vroeger met gemak 7% à 8% kreeg op dit soort leningen zie je ze nu al naar de markt komen onder de 4%. Bizar. Hoog debiteurenrisico tegen een lage vergoeding. Maar ja, de risico-opslag is nog steeds behoorlijk ten opzichte van de meer veilige leningen.
Zoek alternatieven
Wij zullen op een andere manier rendement moeten zien te behalen voor onze klanten als vervanger voor obligaties met een laag risico en lage volatiliteit. Alternatieve low volatility-strategieën zoals arbitrage bijvoorbeeld. Het risicoprofiel van de klant moet dan wel hoger zijn dan defensief omdat alternatieve strategieën zijn ingedeeld onder ‘offensief’, waar ik het niet altijd mee eens ben.
Misschien moeten obligaties ook maar eens uit de defensieve categorie. Als de markt ooit weer naar een normaal gaat, kan je bij een kleine rentestijging al tegen een behoorlijk koersverlies aanlopen.