We zijn nog niet aan Griekse slotakte toe

0

Op woensdag 15 juli werd een nieuw hoofdstuk in de Griekse schuldentragedie afgesloten toen het Griekse parlement een nieuw reddingsplan goedkeurde, dat eerder in de week was overeengekomen tussen premier Alexis Tsipras en de onderhandelaars van de Europese Unie.

We zijn nog niet aan Griekse slotakte toeWe zijn echter nog lang niet aan de slotakte toe. En ook het helen van de wonden die zijn geslagen door de bittere argumenten van de diverse Europese hoofdrolspelers zal nog heel wat tijd in beslag nemen. Ik denk dat het resultaat een meer geïntegreerde eurozone zou kunnen zijn, maar ik stel ook dat de breuklijnen die de laatste tijd aan de oppervlakte zijn gekomen eerst moeten worden aangepakt.

Al bij al ziet het ernaar uit dat het nieuwe reddingspakket dat op 13 juli is overeengekomen tussen de Griekse overheid en de schuldeisers,en dat nu ook is goedgekeurd door het Griekse parlement, geen al te beste zaak is voor het Griekse volk en waarschijnlijk tot meer besparingen zal leiden dan het plan dat begin van de maand aan de Grieken werd voorgelegd in een referendum – en dat zij verwierpen.

Grexit

Dat is eigenlijk geen verrassing, gelet op de aftakeling van zowel de economische situatie in Griekenland als de politieke relaties tussen de Griekse regering en de schuldeisers sinds het referendum. Het lijkt echter duidelijk dat de Griekse autoriteiten hebben besloten dat zij ten koste van alles in de euro willen blijven.

Ik zou niet zover gaan als sommige andere commentatoren, die stellen dat de mogelijkheid dat Griekenland uit de eurozone stapt (Grexit) nu van de baan is, het is immers nog altijd niet zeker dat het akkoord echt van kracht zal worden, maar de goedkeuring door het Griekse parlement betekent wel dat het risico daarvan nu aanzienlijk verminderd is.

Wat het Griekse parlement nu heeft goedgekeurd, is eigenlijk niet veel meer dan een principeverklaring, en volgens ons zijn er nog heel wat haken en ogen die kunnen leiden tot problemen of nieuwe controversies voor er een definitief akkoord wordt bereikt.

Concrete details

Het zal waarschijnlijk meerdere maanden kosten om alle concrete details uit te werken, die ook weer parlementaire goedkeuring zullen vereisen, niet alleen in Griekenland maar ook in andere eurozonelanden, naast het doorvoeren van nieuwe hervormingen en het verstrekken van voorlopige fondsen. September lijkt me daarvoor een realistisch tijdsbestek.

Vanuit het standpunt van een belegger in de brede eurozone zou de regio een heel wat rustiger plek moeten zijn om in te beleggen, wanneer alle goedkeuringen, wijzigingen en veranderingen in het rechtssysteem die het laatste akkoord vereist achter de rug zijn.

Wanneer het zover is en de overeenkomsten van kracht zijn geworden, zal de euro volgens ons dalen in waarde, omdat de beleggers dan meer oog zullen krijgen voor het effect van de kwantitatieve versoepeling door de Europese Centrale Bank (ECB). We verwachten ook een zekere versmalling in de zogeheten periferie van Europa, naarmate de besmettingsdreiging wegebt.

Breuklijnen

Ik denk echter ook dat bij de onderhandelingen over het akkoord breuklijnen in de eurozone zijn blootgelegd die zwaar zouden kunnen doorwegen op langere termijn. Voor de eerste maal in de korte geschiedenis van de eurozone verschilden de grootste economieën van de zone – Duitsland en Frankrijk – van mening over de manier waarop de crisis in de regio moet worden aangepakt.

Duitsland voerde een agressieve factie aan die grotere concessies van de Grieken eiste, terwijl Frankrijk, samen met Italië, zich flexibeler opstelde en de integriteit van de eurozone het allerbelangrijkste vond.

Wat me opviel, is dat hoewel er nooit in enig officieel communiqué uitdrukkelijk werd gedreigd met een uitzetting van Griekenland uit de euro, de boodschap van Duitsland en zijn medestanders wel erop neerkwam dat als er geen akkoord werd bereikt, dat zou leiden tot een Grexit.

Precedent

Dit is de eerste maal dat er echt sprake is van de mogelijkheid dat een land uit de eurozone wordt gezet, wat lijnrecht indruist tegen de gedachte dat wanneer een land eenmaal is toegetreden tot de monetaire unie, er geen weg terug meer is.

De vraag rijst ook of dit nu een precedent vormt, en ik denk dat dit in de toekomst een cruciaal moment zal blijken: als en wanneer er nieuwe crisissen komen, zal de mogelijkheid van een exit of uitsluiting uit de eurozone waarschijnlijk minder vergezocht lijken.

De Griekse schuldencrisis en de moeizame onderhandelingen maken pijnlijk duidelijk hoeveel er nog moet gebeuren om de eurozone volledig te integreren en te versterken, en om de verstoorde relaties op te lappen.

Tijden van stress zijn altijd het moment waarop de barsten in een relatie aan de oppervlakte komen. De komende jaren zullen de leiders van de regio meer werk maken van de versterking van de institutionele banden binnen de eurozone. Als de volgende crisis in de regio zich aandient, zullen we dan hopelijk niet opnieuw in het pijnlijke en langgerekte scenario van de afgelopen tijd vallen.

Homogener

Op lange termijn denk ik dat een van de mogelijke resultaten van de oplossing van de Griekse crisis positief voor de eurozone zou kunnen uitvallen, als het tot de leden ervan doordringt dat de euro sterker geïntegreerd moet zijn en de eurozone een homogenere groep moet worden, in plaats van gewoon een groep van landen die toevallig dezelfde munt delen. Dat is waar we volgens mij naartoe werken.

De andere mogelijkheid – die zeker minder positief zou uitdraaien voor de eurozone – is een versterking van de breuklijnen en een aanhoudende strijd tussen de twee kampen. Het is al moeilijk genoeg om vooruitgang te boeken in de eurozone in tijden van voorspoed en openlijke ruzies tussen de hoofdrolspelers zullen de zaken er zeker niet makkelijker op maken.

Brexit

Een meer homogene eurozone zou natuurlijk ook belangrijke gevolgen kunnen hebben voor een andere mogelijke Europese exit waar de laatste tijd heel wat over te doen is: de Brexit, de mogelijke uitstap van het Verenigd Koninkrijk uit de Europese Unie (EU).

Tegen 2017 zal een referendum over het lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk van de Europese Unie worden georganiseerd en premier David Cameron is vastbesloten om nieuwe onderhandelingen aan te knopen over sommige EU-regels die op weinig bijval bij zijn kiezers kunnen rekenen.

Als de eurozone, die het fundament van de EU vormt, echter homogener wordt – en naar een eengemaakt fiscaal systeem evolueert – zullen landen die daar buiten staan, zoals het Verenigd Koninkrijk, waarschijnlijk minder in de melk te brokkelen hebben.

Alexis Tsipras

Gelet op de aard en de gevolgen van het akkoord dat Tsipras bereikte, lijkt het me weinig waarschijnlijk dat de door Syriza geleide regering in Griekenland een lang leven beschoren is. Ironisch genoeg zal Tsipras de steun van de oppositie nodig hebben voor veel van de geëiste hervormingen, omdat heel wat Syriza-leden gekant zijn tegen de nieuwe besparingen die de maatregelen waarschijnlijk met zich mee zullen brengen.

Tsipras zal zijn regering moeten herschikken, maar er komen geen oproepen voor nieuwe verkiezingen, zeker niet voor de banken heropenen, omdat niemand de verantwoordelijkheid daarvoor van Tsipras lijkt te willen overnemen. Op langere termijn blijft de vraag echter hoe de regering zal worden herschikt. Wordt het een brede coalitie? Of komt er een technocratische regering om de nieuwe maatregelen door te voeren?

Wat ik wel vaststel in de nasleep, is een afname van de steun voor extremistische politieke partijen in Europa.

Links partijprogramma

Syriza kwam aan de macht in Griekenland op basis van een links partijprogramma, waarbij de Griekse kiezers van alles werd beloofd. Uiteindelijk werden deze beloften echter niet ingelost. Uiteindelijk, komt de Griekse bevolking er waarschijnlijk slechter van af dan als Syriza een akkoord had gesloten toen het aan de macht kwam.

Ik denk dan ook dat de populariteit van sommige van de meer extreme partijen in Europa zal afkalven wanneer het tot de kiezers doordringt dat vooral de EU niet bereid is hen een begrotingsbeleid te laten voeren dat ver buiten het mainstreamspectrum valt. Dat is zeker niet zonder belang voor Spanje, waar de linkse Podemos-partij heel wat kiezers wist te overtuigen in de recentste verkiezingen.

We zijn dus aanbeland aan het einde van het recentste hoofdstuk in het Griekse verhaal, maar het laatste woord is nog lang niet gezegd. De problemen in Griekenland zullen aanhouden tot de hervormingen zijn doorgevoerd die nodig zijn om het land op een houdbaar pad naar een begrotingsevenwicht te brengen. Misschien zullen de perikelen van Griekenland, en dan vooral de uiteindelijke aanvaarding van de noodzaak van hervormingen, druk op de andere zwakkere eurozonelanden blijven zetten om verdere vooruitgang te boeken.

Deel dit artikel

Over de auteur

Redactie The Asset

De redactie is verantwoordelijk voor de dagelijkse nieuwsupdates op de website en nieuwsbrief van The Asset. Het team brengt met name nieuws en visies die interessant zijn voor beleggingsprofessionals.


Kennispartners

Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies om u de beste surfervaring te geven. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op 'Accepteren' hieronder, dan bent u akkoord met deze instellingen.

Sluiten