De wereldeconomie krijgt te maken met een sterke tegenwind: handelsspanningen en geopolitieke conflicten, krapper wordende financiële voorwaarden voor de opkomende landen en onzekerheid in Europa. De groeivooruitzichten worden onzekerder en minder goed verspreid over de verschillende landen, maar de groei blijft in Europa en de VS op een goed niveau.
Sinds het begin van het jaar staan de opkomende landen onder druk van de financiële markten. De Amerikaanse rente zit in de lift, de Amerikaanse dollar neemt in waarde toe, er is een handelsoorlog gaande en er zijn politieke spanningen en sancties. Met andere woorden, er zijn tal van redenen waarom de risico’s binnen de opkomende landen zijn toegenomen.
Het zijn vooral de landen die het sterkst afhankelijk zijn van de rest van de wereld voor hun financieringsbehoeften, met name Argentinië en Turkije, die het zwaarst getroffen werden, aldus Anton Brender, hoofdeconoom van Candriam. Deze druk heeft geleidelijk ook andere groeilanden getroffen. De herwaardering van risico zal de economische groei afremmen. Het wordt immers noodzakelijk om het saldo op de lopende rekening van de meest kwetsbare landen weer in evenwicht te brengen. Brender verwacht evenwel niet dat de wereldeconomie hier al te zwaar door getroffen gaat worden, aangezien de economieën in kwestie een vrij beperkte omvang hebben.
De handelsoorlog is op dit moment een ernstige bedreiging voor de wereldeconomie. De verhoging van de handelsheffingen die werd opgelegd door de VS is de omvangrijkste in de naoorlogse periode. Indien de volledige Chinese import hierdoor getroffen zou worden en ook de auto-industrie hierbij wordt betrokken, zal het gemiddelde peil van de Amerikaanse handelsheffingen zelfs in de buurt komen van dat in de jaren dertig.
Een dergelijke situatie zou duidelijk een gevaar vormen voor de wereldwijde groei. De ontwrichting van de wereldwijde productieketens, waarin China een centrale rol bekleedt, zou ongetwijfeld ook de geïndustrialiseerde landen treffen.
“Handelsoorlog is een ernstige bedreiging voor de wereldeconomie”
Verenigde Staten op weg naar langste naoorlogse groeicyclus
Ondanks deze tegenwind blijft de Amerikaanse economie sterk groeien, en dat hoofdzakelijk door gezinsuitgaven. De stijging van de Amerikaanse dollar en de minder rooskleurige vooruitzichten voor de wereldeconomie zullen uiteraard hun tol eisen voor de Amerikaanse export. De stijgende rente drukt nu al de investeringen in huizenbouw.
Daarentegen zullen zowel het hoge aantal nieuwe banen als de geleidelijke stijging van de lonen de consumptie blijven ondersteunen. Hierdoor verwacht Candriam dat de groei net boven de 2,5% zal uitkomen in 2019 en op 1,5-2,0% in 2020.
Het Congres is verdeeld en hierdoor zijn de begrotingsdeadlines een bron van onzekerheid. Het betreft dan met name de deadline met betrekking tot de stemming over de begroting van 2019, die over de verhoging van het schuldplafond en ook die van de zogenaamde fiscal cliff, die weegt op de niet strikt noodzakelijke uitgaven. De Federal Reserve zal moeite hebben om een zachte landing te bewerkstelligen van een economie met een werkloosheidsgraad op een dieptepunt, die tekenen vertoont van een zwakke financiële gezondheid van de ondernemingen.
Eurozone: tussen handelsspanningen en politieke onzekerheid
De groei van de eurozone maakte in het derde kwartaal een pas op de plaats. Tijdelijke factoren zoals moeilijkheden in de auto-industrie, een stijging van de brandstofprijzen en een forse krimp van de export naar Turkije liggen hieraan ten grondslag. In de loop van de volgende maanden zou de daling van de olieprijzen de koopkracht van de gezinnen ten goede moeten komen, en zou de activiteit van de auto-industrie opnieuw moeten normaliseren. Hierdoor zal het groeitempo opnieuw iets boven de 1,5% uitkomen.
Volgens Florence Pisani, hoofd economisch onderzoek bij Candriam, zullen de komende maanden nog steeds in het teken staan van de Brexitonderhandelingen en de krachtmeting tussen de Italiaanse regering en de Europese Commissie. Op langere termijn herinneren de toenemende divergenties binnen de eurozone eraan, om met de woorden van Jacques Delors te spreken, dat de EMU hapert. Volgens Pisani hebben we een monetaire unie gemaakt, maar de economische integratie verwaarloosd, omdat gedacht werd dat het eerste automatisch voor het tweede zou zorgen.
Onzekerheid van beperkte invloed
Met een verwachte groei van iets meer dan 2,5% voor de VS en iets meer dan 1,5% voor Europa, een rente die niet te veel oploopt en een inflatie die evenmin zorgen baart, wordt de soep dus niet zo heet gegeten als hij wordt opgediend.
