Een van de belangrijkste resultaten van de economische hervormingsstrategie “Abenomics” van voormalig Japanse premier Abe is de verbetering van de Japanse normen voor ondernemingsbestuur.
De prioriteit die de regering heeft gegeven aan de hervorming van de bedrijfssector – een beleid dat met evenveel kracht wordt voortgezet door de nieuwe premier Suga – is van grote invloed geweest op de verbetering van de prestaties van Japanse ondernemingen en het rendement voor beleggers.
De recente herziening van de Japanse Stewardship Code en Corporate Governance Code, respectievelijk in 2020 en 2021, is een goed moment om de tot dusver geboekte vooruitgang, de verwachtingen voor de toekomst en enkele van de eigen ervaringen opnieuw te bekijken, meent Archibald Ciganer, Regional Portfolio Manager, Japan Equity Strategy, bij T. Rowe Price.
Onafhankelijk Bestuur
De onafhankelijkheid van de raad van bestuur wordt in Japan een steeds belangrijker punt. De governance codes voorzien momenteel in een grotere vertegenwoordiging van externe bestuurders in de raden van bestuur van Japanse ondernemingen (ten minste twee onafhankelijke bestuurders zijn vereist, met een aanbevolen vertegenwoordiging van een derde) en in een grotere diversiteit op het niveau van zowel het hoger management als de raad van bestuur.
Diversiteit in de raad van bestuur
De Japanse Corporate Governance Code bevat een directe verwijzing naar diversiteit en stelt dat raden van bestuur een niveau van gender- en internationale diversiteit moeten hebben om effectief te kunnen functioneren. T. Rowe Price heeft zijn standpunt over genderdiversiteit ook geformaliseerd in haar beleid inzake het stemmen bij volmacht, waarvan een centraal principe is dat wij in het algemeen tegen elke Japanse onderneming stemmen die geen vrouw(en) in het bestuur heeft.
Vijf jaar geleden, in 2016, was het percentage vrouwen in de raden van bestuur van Japanse bedrijven slechts 4,8%. De regering heeft echter toegezegd deze situatie recht te zetten, met name in in bepaalde sectoren. Er zijn bijvoorbeeld strengere wettelijke eisen gesteld aan de energie- en nutssectoren, waar bedrijven nog steeds achterblijven bij hun concurrenten op de wereldmarkt als het gaat om diversiteit in de raad van bestuur. De vooruitgang verloopt traag, maar er wordt duidelijk vooruitgang geboekt. In 2020 is het percentage vrouwelijke bedrijfsbestuurders in Japan meer dan verdubbeld, tot 10,7%.
Kruisparticipaties
Het is niet ongebruikelijk dat Japanse ondernemingen grote deelnemingen in andere ondernemingen bezitten om redenen die geen verband houden met zuivere investeringsdoeleinden, bijvoorbeeld om de betrekkingen met klanten, leveranciers of kredietnemers te versterken. Deze praktijk, die vaak wordt bekritiseerd omdat zij ondermaats presterende bedrijven steunt, het rendement op eigen vermogen van bedrijven vermindert door een inefficiënte kapitaalallocatie, en managementteams afschermt van de belangen en de betrokkenheid van aandeelhouders, wordt al jaren door de toezichthouder onder de loep genomen. En er is onmiskenbaar vooruitgang geboekt.
Kruisparticipaties als percentage van de totale marktkapitalisatie lagen begin jaren negentig op hun hoogtepunt ver boven de 30%, maar dit niveau is sindsdien geleidelijk gedaald en ligt nu rond de 10%. Deze positieve trend zou de bescherming van slecht presterende managementteams moeten blijven verminderen en zou opgesloten kapitaal moeten vrijmaken, zodat het elders efficiënter kan worden ingezet.
Klimaatverandering en betere informatieverschaffing over ESG
Grote institutionele beleggers, en een groeiend aantal activisten, leggen steeds meer nadruk op klimaatverandering in 2021, niet alleen in Japan, maar wereldwijd. Met dit in het achterhoofd heeft de Japanse regering in oktober 2020 toegezegd dat het land in 2050 een netto koolstofuitstoot van nul zal hebben bereikt. Deze ambitie wordt ook weerspiegeld in het corporate governance-regime. Als gevolg daarvan zien we een toename van de openbaarmaking van koolstofemissies door Japanse bedrijven, nog niet tot het niveau dat bijvoorbeeld in Europa wordt gehaald, maar niettemin een duidelijke verbetering.
Kwaliteit Japanse bedrijven blijft verbeteren
De kwaliteit van Japanse bedrijven, in termen van bestuursnormen, winstgevendheid en, uiteindelijk, aan beleggers uitbetaalde rendementen, is zichtbaar blijven verbeteren, waardoor de kloof met de Europese en Amerikaanse aandelenmarkten is gedicht. Bedrijven hebben hun kapitaal efficiënter aangewend, hogere dividenden uitgekeerd en meer aandelen teruggekocht, en deze verbeterde rendementen hebben meer buitenlandse investeringen aangetrokken.
Ciganer denkt dat deze focus op verbetering alleen maar zal toenemen en zowel risico’s als kansen zal creëren voor bedrijven als ze inspelen op het tempo van de veranderingen of juist achterop raken. Wij zijn van mening dat een actieve beheerbenadering snel deze potentiële winnaars en verliezers kan identificeren en de beleggingen dienovereenkomstig binnen een beleggingsportefeuille kan toewijzen.
