Prinsjesdag 2020 is dit jaar anders dan anders, in vele opzichten. Het coronavirus dat al sinds februari door ons land waart en naar verwachting nog enige tijd blijft, doet ons de statische koopkrachtplaatjes vergeten. De Visie van Sandra Phlippen, hoofdeconoom ABN Amro.
In plaats daarvan hunkeren de Nederlanders naar perspectief op een uitweg uit deze crisis, wetende dat we ons schrap moeten zetten voor de werkloosheid die op ons afkomt. De steunmaatregelen van de afgelopen zes maanden hebben tot dusverre veel schade voorkomen, maar met het derde steunpakket was tegelijk de boodschap helder waarmee wij Prinsjesdag ingingen: het aanpassingsproces gaat beginnen.
Toch blijft een vraag onbeantwoord: waarheen moet het aanpassingsproces leiden?
In plaats daarvan presenteerde het kabinet dinsdag een begroting die een uitdijende en meer zelfverzekerde overheid liet zien. Een overheid die zich meer om huishoudens en minder aan het bedrijfsleven gelegen laat liggen. Eerder aangekondigde winstbelastingverlagingen zijn van de baan, behalve voor het midden- en kleinbedrijf. Loondienst wordt aangemoedigd via een hogere algemene heffingskorting en een lagere loonbelasting. Het aannemen van de voor veel bedrijven relatief aantrekkelijke zzp’er wordt ontmoedigd. Zo versterkt het de belangen van werkenden; bedrijven krijgen een grotere prikkel om mensen in vaste dienst te nemen, terwijl de mensen die in de getroffen sectoren werken, moeten worden omgeschoold om ook in de toekomst een baan te kunnen krijgen. Hiervoor trekt het kabinet 37,5 miljoen euro uit. Een veel te klein bedrag om een deuk in een pakje boter te kunnen slaan.
Klimaatbeleid komt in de miljoenennota ook nauwelijks voor. Er wordt weliswaar een minimumheffing op Co2-uitstoot voor de industrie geïntroduceerd die de klimaatdoelstelling van het kabinet moet helpen waarmaken, maar dit is een uitvloeisel van het al eerder afgesloten klimaatakkoord. Wat in Europees verband gebeurt, dreigt deze maatregel in te halen. De verwachting is dat de Europese Commissie woensdag waarschijnlijk met een ambitieuzere doelstelling en dito voorstellen komt tijdens de State of the Union van commissievoorzitter Ursula von der Leyen. Zij neemt daarin de voorstellen van vicevoorzitter en eurocommissaris en van Klimaat, Frans Timmermans, mee.
Meer richting biedt het Nationaal Groeifonds dat zich op bedrijfsinvesteringen richt. Om te beginnen is er 20 miljard euro beschikbaar voor de komende vijf jaar met als doel de bbp-groei te verhogen. Weliswaar is er veel kritiek op het ontbreken van een breed welvaartsperspectief bij het toekennen van de gelden, maar het kabinet lijkt te redeneren in lijn met het Amerikaans gezegde ‘a rising tide lifts all boats’.
Tijdens de algemene beschouwingen zal door de oppositie veelvuldig de vraag worden gesteld of de uitdijende overheid zonder meer gewenst is en hoe het kabinet gaat helpen bij het creëren van meer perspectief voor de burger die onzekere tijden tegemoet gaat.
