Terwijl de spotlights op Griekenland gericht zijn, aangezien een escalatie in diverse vormen nog altijd dagelijks op de loer lig, kruipen twee andere grote Zuid-Europese economieën eindelijk, bijna onopgemerkt, uit het dal. Peter van der Welle, strateeg bij Robeco, ziet weer licht aan de horizon.
De tijd tikt weg voor de Grieken in het gecompliceerde schaakspel met de Europese Unie (EU), waarbij de Europese Centrale Bank (ECB) beide partijen af en toe een pijnprikkel toedient. Een compromis lijkt uiteindelijk onvermijdelijk, maar zowel de Grieken als Europa proberen de ander tot een volgende concessie te dwingen.
Door de intense focus van media, politiek en beleggers op die Griekse problemen, gaan de dappere pogingen van twee andere Zuid-Europese economieën om als een feniks uit de as te verrijzen, bijna onopgemerkt voorbij. “Italië, de derde economie van Europa, liet in het eerste kwartaal een groei van 0,0% zien ten opzichte van 2014 en dat was een stuk beter dan de consensusverwachting, die een continuering van de recessie was,” zegt Peter van der Welle, strateeg bij Robeco.
Slechte leningen
Italië krabbelt op uit een hele lange recessie, maar doet dat in een lager tempo dan bijvoorbeeld Spanje. “Italië kampt met structurele productiviteitsproblemen, en die zijn verhevigd sinds de financiële crisis,” aldus Van der Welle.
Door overregulering staat de overheid innovatie in de weg. Daarnaast is de inefficiënte bankensector een blok aan het been van de Italiaanse economie. “Banken hebben veel slechte leningen uitstaan, daardoor is er een gebrekkige kredietverlening aan het midden- en kleinbedrijf. Dat remt investeringen en innovatie af, terwijl het mkb juist de motor van de economie is.”
Dit is één van de grote verschillen met Spanje, signaleert Van der Welle. “In Spanje is er veel sneller overgegaan tot herkapitalisering en herstructurering van banken, zijn slechte leningen deels weggewerkt door een speciaal daarvoor opgerichte instelling en trekt de kredietverlening door banken aan bedrijven nu weer aan.” Toch gloort er volgens de strateeg hoop voor Italië, want premier Renzi pakt de problemen in de arbeidsmarkt nu wel aan.
“Er komt een soepelere ontslagregeling. De maatregelen zijn enthousiast ontvangen door de EU, het sentiment op de arbeidsmarkt verbetert en dat leidt tot meer consumentenvertrouwen en -uitgaven.” Daarnaast profiteert ook de Italiaanse economie bij uitstek van de monetaire verruiming door de ECB. Gezien de relatief hoge hefboomfinanciering zijn de lagere rentelasten een stimulans voor het Italiaanse bedrijfsleven. Ook de verzwakte euro helpt een handje, vooral het industriële noorden van het land, geeft Van der Welle aan.
Snelle aanpak
Waar Italië in het eerste kwartaal net boven de nullijn uitkwam, groeide de Spaanse economie met maar liefst 2,6%. De relatief snelle aanpak van de problemen in de bankensector lijkt nu zijn vruchten af te werpen. Ook op de arbeidsmarkt greep Spanje sneller in dan Italië of Portugal.
Lonen daalden door decentralisatie van loononderhandelingen, de concurrentiekracht verbeterde. Van der Welle: “De werkloosheid is van 26,3% in 2013 gedaald tot 23% nu. Dat is nog steeds hoog, maar ik denk dat ze daar echt de bocht door zijn nu.”
Hij beoordeelt het economisch momentum van Spanje als beter dan die in Italië. Bedrijven hebben wat meer vet op de botten, banken profiteren van aantrekkende werkgelegenheid waardoor wanbetalingen op hypotheken afnemen, huizenprijzen zitten in de lift. In het vierde kwartaal van 2012 daalden die nog met 30%.” De strateeg voorziet voor de rest van 2015 een verdere verbetering in Spanje.
Italië lijkt langzaam uit het dal op te krabbelen, Spanje is al een stuk verder onderweg naar herstel. Maar beide economieën zijn nog wel kwetsbaar voor tegenslagen. Vooral Italië zou een terugval kunnen zien als de stimulerende maatregelen van de ECB, die nu nog veel pijn verhullen, opdrogen. In Spanje dreigt volgens Van der Welle nog altijd politiek risico met de links-radicale Podemos-partij. “Dat neemt niet weg dat beide landen het ergste achter de rug lijken te hebben.”
