Fortis vertilde zich aan de overname van ABN Amro, maar ex-topman Jean-Paul Votron bekende nooit schuld. Hij vindt zichzelf het slachtoffer van onconventionele risico’s. “Ik, fouten? Bewijs ze!” Een terugblik op de ondergang door The Asset.
De fusie in 1990 tussen Amev en VSB Bank leek zo prachtig. Zeker in de droom die elke bank en verzekeraar destijds had. Fuseren. Want dan kon je over en weer producten verkopen. Synergie. Dat gedachtegoed trok ook de Belgische AG Groep aan die zich aansloot bij Fortis.
In de jaren daarna volgden veel overnames: ASLK, de Generale, ASR Stad Rotterdam, Woudsend en De Amersfoortse. Zelfs over ’s lands grenzen werd ingekocht. Bijvoorbeeld het in 2005 gekochte Turkse Dışbank behoorde tot de inboedel. Groeien, groeien, groeien, werd het motto. Tegen de klippen op. En daardoor kun je je vertillen, zo bleek. Nota bene nog wel aan de overname van de vermaledijde concurrent: ABN Amro. In 2007 stapte Fortis in een consortium met daarin Royal Bank of Scotland en Banco Santander.
Teken aan de wand
Doel? Het opsplitsen in drie delen van ABN Amro. Prijs? Ongeveer 72 miljard euro. Alsof je een emmer leeggooit. Voor Fortis komt het erop neer dat het 24 miljard moet vinden. Dat om de onderdelen Private Banking, Asset Management en de Businessunit Nederland in te lijven.
Die 24 miljard zit simpelweg niet in de markt. De kredietcrisis barst in alle hevigheid uit en voorzitter Maurice Lippens weigert te heronderhandelen over een lagere prijs. Hoogmoed komt voor de val. Eind juni 2008 meldt Fortis dat het 8,3 miljard extra nodig heeft. Dividend wordt geschrapt, een teken aan de wand.
Uit later opgedoken e-mailverkeer blijkt dat de top van Fortis dan al twijfelt aan het voortbestaan van de bank. In september 2008 meldt Fortis dat het zijn deel van ABN Amro weer wil verkopen, in een poging om het vege lijf te redden. Het blijkt laat. Veel te laat.
Laten ‘rollen’ door Belgen
In september verlagen kredietbeoordelaars Moody’s en Standard & Poor’s (S&P) hun ratings. Fortis verliest zijn positie in de Dow Jones Euro Stoxx 50. Interimtopman Herman Verwilst probeert analisten en beleggers geruststellend toe te spreken. Fortis gaat zeker niet failliet. Hij klinkt als Mohammed Saïd al-Sahaf, de minister van Informatie van Irak op het moment dat Amerikaanse tanks Bagdad binnenrollen.
Wat volgt zijn de bekende beelden van Wouter Bos, toenmalig minister van Financiën. Hij pakt het podium. Nemen België, Luxemburg en Nederland samen eerst nog een belang van 49%, een week later schaft Nederland de Nederlandse delen van Fortis aan. Met daarin ABN Amro. Kosten? 16,8 miljard euro.
Bos presenteert zich als de redder van de Nederlandse financiële wereld. Van dat beeld is weinig meer over. Het oordeel van de parlementaire enquêtecommissie Financieel Stelsel is dat Bos zich heeft laten ‘rollen’ door de Belgen. Hij heeft veel te veel betaald. Pijnlijk.
Door het slijk
Ondanks veroordelingen in België en Nederland is Votron, als voormalige Chief Executive Officer van Fortis, zich van geen schuld bewust. In het Belgische dagblad De Tijd zegt hij, als hij voor het eerst weer in de openbaarheid treedt: “Mijn familie leed, en lijdt, onder de hele affaire.”
Hij begrijpt niet waarom Lippens en anderen “zich niet solidair opstellen. We hebben de beslissingen allemaal samen genomen, collegiaal… We zaten allemaal samen in dat avontuur.” Hij verdedigt Gilbert Mittler, de gewezen financieel directeur. “Hij is door het slijk gehaald… Hij is een intelligente, gepassioneerde man. Hij heeft alles gegeven voor zijn werk.”
Votron is tegenwoordig professor, maar geeft daarnaast ook mediatrainingen. Die gaan over onconventionele risico’s, zoals Vortron ze noemt. “Mijn stelling is dat er naast de risico’s die men als bedrijfsleider beheerst er ook andere, niet-conventionele risico’s zijn. Zoals de druk van aandeelhouders, activisten, media, speculanten. Ik geef ook mediatraining, met de focus op crisisbeheer.” Votron doet zich voor als Calimero en struisvogel tegelijk. Zoals hij in het beruchte De Tijd-interview zegt: “Ik, fouten gemaakt? Bewijs ze!”
