Massa’s Zwitsers doen sinds januari hun boodschappen in Duitsland. Broker Alpari in Londen moet zijn deuren sluiten. Twee gebeurtenissen, relatief ver van elkaar verwijderd, die beide het gevolg zijn van één, enigszins onverwacht besluit.
De bestuurder van tramlijn 8 weet niet wat hem overkomt. De tot voor kort anonieme, doorsnee tramverbinding tussen de Zwitserse stad Basel en buurland Duitsland worstelt opeens met een enorme stijging van het aantal passagiers. Duizenden Zwitsers uit de grensstreek zoeken massaal het buurland op, in hun zoektocht naar koopjes.
In Londen zijn er heel andere geluiden. Geschrokken reageert de top van Alpari op een mededeling uit Zwitserland. De Britse tak van de Russische broker incasseert in één keer een tik van zo’n 225 miljoen dollar. Een klap die Alpari uiteindelijk niet meer te boven komt.
Slachtoffers
De aanleiding van beide gebeurtenissen? Een eenzijdig bericht van de Schweizerische Nationalbank (SNB). Het bankorgaan laat halverwege januari 2015 de koppeling met de euro los. Niet langer wil de SNB voorkomen dat de koers van zijn munt onder de 1,20 frank voor één euro zakt. Ofwel, de SNB stopt met het verkopen van franks in ruil voor euro’s. De reden: de centrale bank wil niet dat de euro de Zwitserse frank meeneemt in zijn negatieve spiraal.
De economie van het Alpenland doet het immers veel beter dan de economie van de eurozone. Maar die beslissing is niet zonder gevolgen. In één dag schiet de waarde van de frank omhoog. Op 15 januari is één euro opeens nog maar 0,90 frank waard. Hetgeen vanzelfsprekend resulteert in de nodige slachtoffers. En dat gaat verder dan alleen Zwitserse bedrijven, die zich plotsklaps zorgen maken over hun exportpositie.
In Oostenrijk voelen 150.000 mensen de pijn, omdat ze ruim 30 miljard aan krediet in Zwitserse frank hebben uitstaan. Hun kredieten stammen nog uit een periode, waarin de rente in Zwitserland veel lager was dan in de rest van Europa. Hetzelfde geldt voor zo’n 500.000 Polen, die hun hypotheek in franken hadden afgesloten. Het totaalbedrag dat de rest van Europa in franken heeft geleend? Zo’n 100 miljard euro.
Spreadbetting
En dan is er dus nog Alpari. Slechts één dag na de beslissing van de SNB vraagt de Britse broker faillissement aan. Het bedrijf beschikt over veel cliënten die middels spreadbetting hebben ingezet op een koersbeweging van een aandeel, obligatie óf valutapaar. Relatief kleine inleg, met een mogelijkheid tot een grote klapper.
De keerzijde: een belegger kan meer verliezen dan zijn oorspronkelijke inleg. Dat laatste is het geval. Veel Alpari-cliënten speculeren immers op een koersdaling van de frank of in ieder geval op het aanblijven van de koppeling tussen frank en euro. Niet zo gek. Een paar dagen eerder heeft de SNB de koppeling met de euro nog omschreven als een ‘hoeksteen van zijn beleid’.
Slechts een enkeling ziet de loskoppeling wél aankomen. Zo geeft het Amerikaanse Prestige Economics al in 2014 aan dat ‘de koppeling onhoudbaar is’.
Geloofwaardigheid
Alpari heeft daar geen boodschap meer aan. De grootste daling van een leidende valuta op één dag sinds de Eerste Wereldoorlog heeft tot gevolg dat veel cliënten verliezen lijden die de waarde van hun portefeuille overschrijden. Kan een belegger die verliezen niet opvangen, dan komt het resterende tekort op het bordje van de broker.
De Britse tak van Alpari, waar spreadbetting veel populairder is dan in de rest van Europa, beseft dan ook vrij snel dat het niet langer aan zijn financiële verplichtingen kan voldoen. Einde verhaal. De woede richt zich vervolgens op de SNB. Zijn plotselinge besluit doet de geloofwaardigheid van de bank weinig goeds, oordelen enkele experts.
Dat blijkt ook uit de eerste reacties op de beurs van Zürich, die zijn grootste dagverlies ooit noteert. De enige blije gezichten bevinden zich op tramlijn 8. Daar beseffen de vele Zwitserse koopjesjagers dat ze over de grens nu 20% goedkoper uit zijn.
