Wat Europa van Zweden kan leren

0

Zweden is een gewoon een West-Europees land, maar dan net een beetje beter, vindt Léon Cornelissen, hoofdeconoom van Robeco. Er gaat niets boven Zweden. In elk geval geografisch niet heel veel, maar het Scandinavische land wordt ook vaak als voorbeeld gesteld van hoe het beter kan.

Wat Europa van Zweden kan lerenEn niet door de geringste geesten. Zo wezen economen Brad DeLong en Paul Krugman in 2008 naar de Zweedse aanpak van een financiële crisis als voorbeeld van een geslaagde crisisaanpak. “Wat de Zweden deden was de Keynesiaanse aanpak pur sang”, stelt Cornelissen.

In het begin van de jaren negentig raakten Zweedse banken in grote problemen nadat de bubbel in de huizenmarkt leegliep. De aanpak van de Riksbank en de overheid was echter heel anders dan de methode waarmee in de Verenigde Staten en de Europese Unie (EU) de afgelopen jaren het vuur werd bestreden. “Aandeelhouders werden onteigend, er sneuvelden kopstukken bij de banken die werden geherkapitaliseerd en er werd een vervangend management aangesteld.”

Beter dan gewoon

Geen pappen en nathouden en ook niet, wat Cornelissen noemt ‘het Japanse konvooisysteem’, waarbij de sterken de zwakken overeind houden. “Assets werden van de balans gehaald, verpakt en met een discount verkocht. De banken gingen als ‘nieuwe banken’ verder.”

Tegelijkertijd liep het begrotingstekort van de overheid fors op. “In tijden van crisis moet je niet bezuinigen. Ja, dan loopt het overheidstekort op, maar dat kan na verloop van tijd weer worden teruggebracht.” Wat de Zweden hielp was natuurlijk de eigen munt, die het ook nu nog als EU-lid stevig omarmt, die schokken absorbeert.

Het huidige Zweden, twintig jaar na zijn bankencrisis, wordt door Cornelissen getypeerd als een industriële grootmacht, met een groei die hoger ligt dan die van de eurozone, iets boven de 2%. Dat is te danken aan de hoge arbeidsparticipatiegraad, vooral onder vrouwen, de opgerekte pensioenleeftijd, het grote aantal immigranten en de sociale zekerheid die sterk inzet op re-integratie op de arbeidsmarkt van werklozen.

Sommige van die voordelen hebben ook hun keerzijde. De grote mate van immigratie leidde de afgelopen jaren tot onlusten in Malmö en Stockholm, en de politieke spanningen op dit punt volgen hier de trend die ook in andere Europese landen zichtbaar is. Net zoals groeiende inkomensongelijkheid een bron van toenemende onrust is.

Naar de sauna

“In Zweden zie je dezelfde trends als in de EU. Het is net een ‘gewoon’ West-Europees land, alleen doen ze het op veel vlakken een tikje beter.” Dat betekent niet dat er geen risico’s zijn. Vooral de huizenmarkt is stevig geprijsd, met het gevaar van een nieuwe bubbel in het verschiet. Ook deflatie is een sluimerend gevaar, zeker met de lage olieprijs en dalende transportkosten. Het land kent een negatieve depositorente (-0,25%), die nog best iets verder kan dalen.

Een heel ander verhaal is het in andere Scandinavische landen, stelt Cornelissen. “Finland lijdt onder het Nokia-effect. Dat bedrijf was ooit goed voor 40% van de Finse marktkapitalisatie, maar is nu in verval geraakt. Daarnaast raken de sancties voor Rusland het land bovengemiddeld. Finland is ook nog eens voor 100% afhankelijk van Russisch gas, wat met de toenemende oorlogsretoriek in dat land ook geen prettige situatie is. Ook van Denemarken wordt Cornelissen niet warm. “Een beetje een dubbele situatie daar, met een eigen munt die wel een heel enge koppeling met de euro heeft.”

Kan het Zweedse model de rest van de EU iets leren? Cornelissen ziet wel een paar leermomenten. “Als eerste de grote participatie van vrouwen. Zweden en Noorwegen lopen daarin als egalitaire maatschappijen voorop. Ze hebben uitstekende ouderschapsverlofregelingen.”

Daarnaast hebben ze een hoogwaardige industrie en een sterke ingenieurscultuur en dat noemt de hoofdeconoom voor elk land een troefkaart. “En de eigen munt is een belangrijk instrument voor economische politiek. Zweedse bedrijven hebben een cultuur van ‘allen voor een en een voor allen’, weinig hiërarchie of begrip voor klasse of status. Misschien moeten we in Nederland net als de Zweden wat vaker naar de sauna: daar zijn we allemaal gelijk.”

Deel dit artikel

Over de auteur

Redactie The Asset

De redactie is verantwoordelijk voor de dagelijkse nieuwsupdates op de website en nieuwsbrief van The Asset. Het team brengt met name nieuws en visies die interessant zijn voor beleggingsprofessionals.


Kennispartners

Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies om u de beste surfervaring te geven. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op 'Accepteren' hieronder, dan bent u akkoord met deze instellingen.

Sluiten