De sterke groei van de luchtvaartsector in de Golfstaten heeft grote betekenis voor de lokale economie. De bouw en de financiële sector bieden interessante beleggingsmogelijkheden. De Golf is in feite de ‘gateway’ tussen Oost en West.
Een forse stijging van het aantal verbindingen en de bouw en vernieuwing van luchthavens hebben de Golfstaten op de kaart gezet als wereldwijde hub voor het luchtverkeer. De International Civil Aviation Organisation (ICAO) heeft berekend dat de zes landen die lid zijn van de Gulf Cooperation Council (GCC) in 2020 circa 250 miljoen passagiers zullen verwerken.
Binnen de groep van GCC-landen timmeren de Verenigde Arabische Emiraten het hardst aan de weg. Dubai International Airport was in 2013 qua passagiersaantallen nog de dertiende luchthaven ter wereld en qua vrachtverkeer de nummer acht. Maar als de bouw van de tweede luchthaven van Dubai, Al Maktoum, is afgerond, zal deze volgens de Civil Aviation Organization (ICAO) al snel uitgroeien tot de grootste luchthaven ter wereld.
Gateway tussen Oost en West
De luchthaven zal naar verwachting 160 miljoen passagiers per jaar trekken. Ter vergelijking: in 2013 was het Amerikaanse Atlanta het drukste vliegveld ter wereld, met in totaal 92 miljoen passagiers die in- of uitcheckten.
De ligging van de Golfstaten speelt een belangrijke rol bij de huidige en verwachte groei. Met bijna twee miljard mensen binnen een bereik van tweeënhalf uur vliegen en, naar verwachting van de ICAO, in 2025 maar liefst zeven miljard mensen die bereikbaar zijn met een enkele vlucht, is de regio uitstekend gepositioneerd om Europa, Afrika en Azië met elkaar te verbinden.
De groei van de luchtvaartsector is niet vanzelf gekomen. De overheden in de Golfstaten hebben de ontwikkeling van de luchtvaart sterk gestimuleerd. Achtergrond van de wens van Dubai om veel toeristen en zakenmensen aan te trekken is dat het niet over olie- of gasvoorraden beschikt. Door een centrumfunctie voor de wijde regio te vervullen profiteert het emiraat toch van de rijkdom in de regio.
De Golfstaten zien zichzelf als een belangrijke bestemming voor toeristen en expats. Vooral Dubai heeft hier sterk op ingezet. Het wil meer dan alleen een luchtvaarthub zijn, een gateway tussen Oost en West, met banken, accountants, mediabedrijven, hotels en advocatenkantoren. Ondernemingen worden gelokt met een gunstige belastingomgeving, maar ook, en daar komen ook toeristen op af, met aantrekkelijke faciliteiten als skibanen, fraaie stranden en luxe winkelcentra. Abu Dhabi is minder op massatoerisme gericht en wil graag de meer cultureel ingestelde toeristen aantrekken, onder andere met musea.
Betekenis voor lokale economie
De sterke groei van de luchtvaart heeft een grote invloed op de economische ontwikkeling van de regio. Onderzoeksbureau Oxford Economics berekende dat de luchtvaartsector in Dubai, inclusief de opbrengsten van het toerisme, nu al goed is voor 26% van het bbp, maar deze bijdrage zal doorgroeien naar 45% in 2030.
De andere emiraten pikken zeker een graantje mee van de onstuimige ontwikkelingen in Dubai. In Ras al-Khaimah, Sharjah en Fujairah verrijzen vele hotels. Het olierijke Abu Dhabi breidt ook uit, maar is terughoudender omdat het de inkomsten uit toerisme niet nodig heeft.
De ontwikkeling van Dubai en andere centra in de Golf stokte toen de wereldeconomie een opdoffer kreeg van de financiële crisis. Projecten werden op ‘hold’ gezet en de bestuurders zijn sindsdien rationeler gaan plannen. Mede door die voorzichtigere houding heeft de daling van de olieprijs geen grote consequenties. Niet alleen zitten er nog veel projecten in de pijplijn, ook vormen de inkomsten uit de nieuwe activiteiten een buffer tegen de lagere olieprijs.
Beleggingsmogelijkheden
Maakt de wereldwijde hubfunctie de Golfregio ook aantrekkelijk voor beleggers? De snelgroeiende luchtvaartmaatschappijen zijn niet beursgenoteerd, net zo min als de luchthavens. De ‘ruling families’ die de emiraten en omliggende landen besturen, hebben deze via hun investeringsmaatschappijen in handen.
Interessante mogelijkheden zijn echter te vinden in andere branches, zoals de bancaire sector en de bouw. Voorbeelden zijn de Dubai Islamic Bank en de kort geleden naar de beurs gebrachte Emaar Malls Group, dat de Dubai Mall heeft laten bouwen, het grootste winkelcentrum ter wereld.
Positief voor de aandelenmarkten van Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) is dat deze nu zijn opgenomen in de MSCI Emerging Markets Index. Daardoor neemt de belangstelling van professionele beleggers automatisch toe. Eveneens gunstig voor de beleggingsperspectieven in de emiraten is dat Dubai in 2020 de World Expo zal organiseren.
Lees ook ‘Belangrijke shift in samenstelling MSCI Frontiers Index’
Een recent rapport van consultancybureau Deloitte geeft aan dat het toerisme tot aan 2020 bijna zal verdubbelen. Daarvoor zullen veel hotels en conferentiezalen gebouwd moeten worden. Een einde van de bouwactiviteiten in Dubai is nog niet in zicht.
Rob Schellekens is portfoliomanager Emerging Markets Equities bij Robeco
