China mag dan op basis van koopkrachtpariteit ondertussen de evenknie van de Verenigde Staten zijn, voor Léon Cornelissen, hoofdeconoom bij Robeco, is het extrapoleren van trendlijntjes te simpel om tot een realistisch toekomstbeeld te komen. “Ook de 21ste eeuw wordt gewoon weer de eeuw van de Verenigde Staten.”
Dat heeft weinig te maken met de rol van de centrale bank, de Federal Reserve, die meer dan ooit tevoren zijn stempel op de economie en de financiële markten heeft gedrukt in de afgelopen jaren. Het is vooral de niet te onderschatten veerkracht van de Amerikaanse economie, een fenomeen dat Europeanen maar moeilijk op waarde weten te schatten.
“De Fed gaat de rente een keer verhogen, maar Janet Yellen heeft geen haast, zoveel is duidelijk. Het monetaire beleid is en blijft ruim. Het wordt hooguit iets minder ruim.” De VS heeft een tegenvallend eerste kwartaal achter de rug, en het optimisme over structurele groei van de economie is niet hoog, signaleert Cornelissen.
Gegeseld
Daarnaast lijkt de VS te lijden onder de gevolgen van klimaatverandering. Het land wordt al twee jaar gegeseld door extreem koude winters, terwijl opvallend genoeg de rest van het noordelijk halfrond juist van milde wintermaanden geniet.
“De economische groeiverwachtingen liggen nu beneden de 3%. Dat is niet heel uitbundig. De demografische tegenwind speelt daarbij een rol. De Amerikaanse bevolking vergrijst, weliswaar niet in dezelfde mate als Japan en Duitsland.” Maar er zijn wel degelijk positieve kanttekeningen te plaatsen bij een te somber toekomstbeeld, vindt Cornelissen. Zo stijgt de vrouwenparticipatie nog altijd en is de VS traditioneel een immigratieland.
Veel belangrijker is dat de VS nog altijd de bakermat van technologische vindingrijkheid is. “Je ziet hier belangwekkende doorbraken op het gebied van DNA-onderzoek, robotisering en medicijnen. Als je daarnaar kijkt, is het moeilijk somber te worden.” Toch zijn veel consumenten, economen en analisten dat wel, en dat heeft volgens Cornelissen alles te maken met de langzame klim uit de vertrouwenskrater die de financiële crisis geslagen heeft.
Amerikaanse folklore
“Dat het herstel zo langzaam vordert is echter verklaarbaar. Het is een uitzonderlijk diepe crisis geweest, de ergste sinds de jaren dertig van de vorige eeuw. Tussendoor hadden ze in de VS de begrotingsdiscussie, automatische budget cuts, een overheid die dreigde dicht te gaan. Typisch Amerikaanse folklore, maar op die momenten levert de overheid wel een negatieve bijdrage aan de groei.”
De echte kentering komt volgens Cornelissen pas als er substantiële loongroei ontstaat en daarvan is nog niet echt in brede zin sprake. “Ja, McDonald’s en Wal-Mart hebben de lonen verhoogd en het minimumloon is wat gestegen. Ondertussen daalt de werkloosheid gestaag. Op de lange termijn komt het wel goed met die loongroei, maar het is nog niet zover. En daar komt bij dat de inkomensongelijkheid rap toeneemt.”
Ondertussen stuwt de schalierevolutie de economie, ondanks dat de lage olieprijs nu voor een domper op de feestvreugde zorgt. Maar de bedrijven zijn lean & mean, de Amerikaanse politiek hindert innovatie in deze sector ook niet, in tegenstelling tot de Europese regelgevers.” En innovatie blijft het grote redmiddel van elke Amerikaan in nood. “De grote innovatieve bedrijven zijn Amerikaans. De beste universiteiten staan in de VS. Het is altijd naïef om de economie en veerkracht van dit land te onderschatten.”
Politiek wapengekletter
“Voor echte innovatie en groei heb je een open maatschappij nodig waarbij politiek wapengekletter een teken van vitaliteit is. Die voorsprong heeft de VS op een land als China, mede dankzij een geest van ongebreideld optimisme. Natuurlijk heeft China, en India ook, meer handjes om goedkope arbeid te verrichten.”
Maar met goedkope landbouwers en het kopiëren van businessmodellen uit de vorige eeuw alleen, kom een land er niet. “Je hebt een bruisende middenklasse nodig. Die is nog ver weg voor die nieuwe grootmachten India en China.”
Kortom, alle tot ver in de toekomst doorgetrokken trendlijntjes ten spijt, de VS blijft ook deze eeuw nog wel de belangrijkste speler op het economisch wereldtoneel. Dat is de vaste overtuiging van Cornelissen.
