Brazilië staat vanaf 5 augustus in het teken van de Olympische Spelen. Het is echter niet aannemelijk dat het gastland economisch gewin zal halen uit het grootste sportevenement ter wereld. Dat denken experts van Robeco.
Normaal gesproken zouden de spelen in Rio de Janeiro, die duren tot 21 augustus, de economie een impuls moeten geven door nieuwe infrastructuur, meer toeristen en hogere inkomsten uit televisie- en andere sportrechten. Het vierjaarlijks evenement heeft in het verleden andere organiserende landen wel economische groei bezorgd. Brazilië moet dubbel kunnen profiteren na het wereldkampioenschap voetbal in 2014.
“De hogere groei in een olympisch jaar is meestal te danken aan de extra investeringen, maar dat zien we in Brazilië nog niet gebeuren,” zegt Daniela da Costa-Bulthuis, portefeuillemanager binnen het Emerging Market Equities-team. Robeco beheert ongeveer 1,6 miljard euro aan Braziliaanse aandelen en obligaties, inclusief 250 miljoen in de Emerging Fundamental Equity strategie.
“Het investeringsplan van de overheid is slecht uitgevoerd”, stelt Da Costa-Bulthuis.. “Bovendien is de beleggingsomgeving onvriendelijk, met overmatige overheidsinmenging, hoge belastingdruk en een laag rendement op de projecten. Hierdoor is het positieve effect dat werd verwacht van investeringen in infrastructuur voor het WK en de Spelen, teleurstellend.”
Banen
Een onderzoek uitgevoerd door olympische sponsor EY raamde dat de Spelen 1,79 miljoen vaste en tijdelijke banen in Rio en omgeving zouden opleveren. “Mocht dat inderdaad kloppen dan is dat niet genoeg om de 11 miljoen werkloze Brazilianen aan werk te helpen. Zij vertegenwoordigen 11,2% van de beroepsbevolking”, aldus Da Costa-Bulthuis.
Volgens de portefeuillemanager heeft Brazilië een politieke crisis doorgemaakt en sinds 2014, het jaar van het WK, zit het in een recessie. Sinds dat jaar heeft Brazilië te maken gehad met demonstraties, het grootste corruptieschandaal ooit waarbij staatsbedrijven en regeringspolitici waren betrokken en ook nog met een afzettingsprocedure tegen de president.
En dat alles bij een laag investeringsniveau en lage economische groei gedurende drie jaar op rij. In 2015 had Brazilië de grootste krimp van het bbp in meer dan 20 jaar, namelijk 3,8%. Voor 2016 wordt opnieuw een krimp verwacht van 3,5%. De problemen waar het land dit jaar mee te maken heeft, kunnen onmogelijk worden goedgemaakt door het positieve effect van welk sportevenement dan ook.”
Tekenen van vooruitgang
Volgens Da Costa-Bulthuis zal het niet alleen maar kommer en kwel zijn tijdens de Olympische Spelen in Brazilië, nu het afzettingsproces van president Dilma Rousseff wegens fraude met de overheidsbegroting in gang is gezet. “Recente cijfers laten zien dat het producenten- en consumentenvertrouwen iets zijn verbeterd nadat het Braziliaanse congres in april het afzettingsproces goedkeurde”, zegt ze. “De interim-regering streeft naar liberale maatregelen en een agenda voor herstel van het bbp. Er wordt gesproken over de mogelijkheid van structurele hervormingen na het definitieve afzettingsproces. Dat zal naar verwachting beginnen in de eerste week na de Olympische Spelen.
De Spelen kunnen de afsluiting zijn van het hoofdstuk ‘politieke crisis’ in Brazilië. De grootste bijdrage van succesvolle Spelen zal liggen in een verbetering van het sentiment. “En het is heel goed mogelijk dat Brazilië vanaf dat moment in een flow belandt van positief politiek en economisch nieuws. Dat kan het begin zijn van bbp-herstel voor het land”, aldus de portefeuillemanager.
Aantrekkelijke waarderingen voor obligaties
Het Emerging Debt fund van Robeco belegt in Braziliaanse staatsobligaties. De afgelopen maanden zijn deze steeds aantrekkelijker geworden dankzij dalende inflatie en een stijgende valuta. “Toch zijn de Spelen voor vastrentende beleggers slechts bijzaak”, zegt portefeuillemanager Paul Murray-John. “Aan de ene kant zijn we niet ongevoelig voor de voordelen van de groei-impuls die de Spelen kunnen geven. Maar aan de andere kant is het niet aannemelijk dat de bouw van grote stadions de economische productiviteit zal verbeteren.”
Murray-John stelt dat Brazilië op dit moment aantrekkelijke waarderingen biedt voor obligaties. “We zijn er licht overwogen. Maar dat komt eerder door hoge reële rendementen, dalende inflatie en een overheid die van plan is het begrotingsgeknoei van president Rousseff aan te pakken”, zegt hij. “Als een verbeterde transportinfrastructuur de winst is van de Spelen, dan is dat alleen al ruim voldoende om houders van langlopende obligaties tevreden te stellen.”
Drastische economische maatregelen
Veel zal afhangen van de hervorming van de kwakkelende Braziliaanse economie, los van de Olympische Spelen, zegt Léon Cornelissen, hoofdeconoom bij Robeco. “De plannen van de tijdelijke opvolger van Dilma Rousseff zijn ambitieus, maar drastische maatregelen zijn ook nodig”, vervolgt hij.
“Na dertien jaar dominantie van de Arbeiderspartij heeft de nieuwe interim-president Michel Temer een serie interessante suggesties gedaan voor marktvriendelijke hervormingen”, zegt hij. “Het meest ingrijpend is een constitutionele wijziging om de overheidsuitgaven in reële termen 20 jaar lang te bevriezen. Een dergelijke actie dwingt de regering tot wetswijzigingen, aangezien de grondwet en andere wetgeving 90% van de uitgaven beschermt tegen korten.”
Het team van Temer wordt aangevoerd door Henrique Meirelles, voormalig voorzitter van de centrale bank. Het wil over een breed front een radicaal ander beleid gaan voeren. Zo moet het niet op te brengen pensioensysteem op de schop en ook allerlei voorschriften die ondernemingen met hoge kosten opzadelen, moeten van tafel, te beginnen met de olie- en gassector. Ouderwetse arbeidswetten en het veel te ingewikkelde belastingsysteem moeten worden hervormd.
“Privatisering komt terug op de agenda”,verwacht Cornelissen. “De begroting voor volgend jaar moet uiterlijk 31 augustus bij het congres liggen en in oktober zijn er lokale verkiezingen. Het wordt interessant om te zien welke hervormingen de komende weken en maanden in gang worden gezet. Het biedt beleggers de hoop dat de negende economie van de wereld uit het slop wordt getrokken en terug wordt gezet op het juiste spoor.”
