De ‘kuddementaliteit’ is de psychologische neiging van veel mensen om de massa te volgen of om het gedrag van de meerderheid te kopiëren. Maar met beleggen in aandelen is dit zelden zinvol. Bij beleggen leidt een kuddementaliteit veelal tot lage rendementen en soms zelfs tot verliezen.
Soms worden markten flink door elkaar geschud, waarna beleggers wereldwijd overschakelen op een crisismodus. Ze verkopen aandelen tegen bijna elke prijs. De aandelenmarkt over een periode van honderd jaar bekeken, wijst echter uit dat wanneer aandelen worden verkocht dit vaak het ideale moment is om te beleggen. Wat beleggers nodig hebben, is een heldere geest en een beetje durf.
Vertrouwen op optimistische voorspellingen is soms even verkeerd als meegaan in pessimistische geluiden. Al sinds 1987, toen de Dow Jones Index instortte en bijna alle aandelenmarkten wereldwijd meesleurde, wordt Roland Leuschel beschouwd als de profeet van de crash. Hij was de enige die de crash had voorspeld. Daarna heeft hij met een zekere regelmaat de val van de financiële markten voorspeld. En even vaak had hij het mis.
Uw mening is waardevol
Statistieken laten zien dat de meeste verliezen worden gemaakt wanneer beleggers op het verkeerde moment aandelen of effecten verkopen. Als dit gebeurt lopen ze het grote risico dat zij de beste dagen op de aandelenmarkt mislopen.
Het nadeel van het niet op het juiste moment aanhouden van aandelen of effecten met betrekking tot rendementen op de lange termijn, kan het beste worden aangetoond aan de hand van de volgende vergelijking: de Amerikaanse S&P 500 behaalde tussen 31 december 1991 en 31 december 2011 jaarlijks een rendement van gemiddeld 7,8%. De jaarinkomsten van beleggers in Amerikaanse aandelen in deze periode waren volgens Quantitative Analysis of Investor Behaviour echter gemiddeld slechts 3,5%.
Beleggers in aandelen laten zich vaak meeslepen door de kuddementaliteit, waardoor hun eigen beleggingsbeslissingen worden beïnvloed door de opinie van de meerderheid. Een vergelijking tussen het rendement op de Duitse DAX en de cashflow voor aandelen sinds 1990 wijst in dezelfde richting. In de tijd dat de Duitse beursindicator er goed voorstond en de media positief berichtten over de aandelenmarkten, stroomde er geld in aandelen. Op een gegeven moment zakte de markt echter in, waarop beleggers hun geld weer terugtrokken uit aandelen.
Nadat de markt zich geleidelijk aan weer herstelde na de ICT-zeepbel en de dramatische verliezen van medio 2002, misten de meeste beleggers de kans om te beleggen in aandelen en een hoog rendement te behalen. Jawel, de reden hiervoor was de kuddementaliteit. Op dat moment was de publieke opinie tegen aandelen.
Maar beleggers die hierin meegingen liepen ook de uitzonderlijke hoge rendementen in de daaropvolgende jaren mis. Van 2003 tot 2007 steeg de DAX in totaal bijna 180 % in waarde. Andere beursindices, zoals de Europese Euro Stoxx en de Amerikaanse Dow Jones Industrial en S&P 500 presteerden in die periode even goed.
Steil omlaag, steil omhoog
Crises die veel beroering teweegbrengen, met grote verliezen op de wereldwijde aandelenmarkten, krijgen altijd gedenkwaardige namen. Bijvoorbeeld de ‘oliecrisis van 1973’, de ‘beurskrach van 1987’, de ‘Eerste Golfoorlog’ in 1990 en de ‘internetzeepbel’ van 2000 tot 2002.
Tijdens deze en andere crises leken de aandelenmarkten dramatische verliezen te noteren. Tussen 2007 en 2009, toen de crisis op de Amerikaanse vastgoedmarkt en de financiële crisis escaleerden, kelderde de Dow Jones met meer dan 50%.
Wij zijn echter van mening dat beleggers in aandelen en effecten aanmerkelijk hogere rendementen kunnen behalen dan bij andere vormen van sparen. En dat ondanks alle crises op de lange termijn. De reden hiervoor is dat de koersen van beursgenoteerde aandelen over het algemeen na de crises bijna altijd weer exorbitant zijn gestegen.
Tijdens de eerste oliecrisis begin jaren zeventig daalde de Dow Jones index bijna 45% in waarde, om daarna weer meer dan 40% te stijgen in het eerste jaar na dit cyclische dieptepunt. Beleggers die aandelen of effecten kopen op het hoogtepunt van een crisis of wanneer de markt de laagste prijs heeft bereikt, kunnen in de daaropvolgende jaren vaak hoge winsten verwachten.
Menselijke natuur overwinnen
Durven te beleggen ten tijde van een crisis staat haaks op de menselijke natuur. De angst voor meer verliezen is vaak veel groter dan het vertrouwen dat de geschiedenis zichzelf altijd herhaalt en dat de aandelenmarkt zich weer herstelt.
De lering die u als belegger daarom kunt trekken uit de geschiedenis van de aandelenmarkt, is dat voor het beste moment om aandelen te kopen of te verkopen u niet moet afgaan op de algemene opinie, maar dat uw eigen oordeel of de expertise van een ervaren fondsbeheerder van veel grotere waarde is.
We zijn van mening dat een fundamentele analyse op maat, waarbij een fondsbeheerder elk individueel bedrijf analyseert en nauwgezet de vooruitzichten op de lange termijn onderzoekt de basis moet vormen voor de beleggingsbeslissingen van de manager. Beleggers noemen deze beleggingsstrategie de ‘bottom-up benadering’.
Beleggers in aandelenfondsen moeten altijd verder kijken dan de veranderlijke opinies, voorspellingen en verwachtingen van goeroes in de media en moeten zich zeker niet van hun eigen koers laten afleiden.
Dirk de Vlaam is Head of Sales & Marketing Netherlands van Franklin Templeton Investments
