Vastgoed zou een groter deel van de asset allocatie van institutionele beleggers moeten uitmaken. Dit vindt Dick van Hal, Chief Executive Officer van Bouwinvest (belegd vermogen 7,9 miljard). Van Hal windt er geen doekjes om.
Zonder belerend te zijn, wil hij institutionele beleggers wijzen op een aantal lessen vanuit zijn praktijk. Allereerst pleit hij voor een grotere asset allocatie naar vastgoed. “Want met zelfs 5% rendement middenin de crisis hebben we het nog steeds niet slecht gedaan.”
Daarbij moet opgemerkt worden dat Bouwinvest het in Nederland zwaar had, maar dat wist te compenseren met rendement uit andere regio’s zoals Noord-Amerika, Australië en Singapore. “Kortom, ook in vastgoed is het devies spreiding, spreiding en nog eens spreiding.”
Zorgplicht voor vastgoed
Van Hal is van huis uit beleggingsanalist. “Het in acht nemen van randvoorwaarden, uitgangspunten en doelstellingen van institutionele beleggers heb ik daar vanuit meegekregen. Maar ik zie in de praktijk dat institutionele beleggers de zorgplicht voor vastgoed nog wel eens willen overslaan.”
Soms gebeurt dat volgens hem vanuit het idee dat 80% van de portefeuille wordt gevormd door aandelen en obligaties en dat je je daarop moet focussen. En dat de restcategorie, waarin naast vastgoed ook private equity, commodities en infrastructuur zitten, er minder toe doen. Deze insteek is gevaarlijk. Ik vind dat je in elk geval voor de grootste categorie van de alternatives je risicoprofiel, je liquiditeitseisen en je kosten moet bepalen. Ik ga zelf in elk geval niet aan de slag voordat dit soort randvoorwaarden zijn ingevuld.”
Zakelijke overweging
De CEO heeft van nature een voorliefde voor real assets. “Die kun je vastpakken, gebruiken, en door herontwikkeling kun je daadwerkelijk waarde toevoegen. Dat is bij aandelen en obligaties niet het geval. Daar ben je geheel afhankelijk van de markt, waarbij de rente simpelweg niet valt te voorspellen. Gevaar bij vastgoed is wel dat je verliefd wordt op een bepaalde locatie. Daar waak ik voor. Investeren in een bepaald vastgoedobject moet een zakelijke overweging blijven.”
Maar zaken en emotie gaan soms hand in hand, constateert Van Hal er achteraan. “In december opent Primark in Amsterdam. Dit maakt onderdeel uit van grote renovatie op het Damrak en Nieuwendijk waar met de opening van de Primark en de nieuwe beurspassage het gehele project bestaande uit meer 25.000 vierkante meter wordt afgerond. Van ongure steeg tot prachtig kunstwerk. Met een oude oerlelijke C&A-gevel die we hebben omgevormd in Amsterdamse stijl.”
Investable areas
Voor wie heeft Van Hal bewondering? “Angela Merkel. Ik heb bewondering voor hoe zij laveert tussen de grote vraagstukken zoals de vluchtelingenproblematiek en het bij elkaar houden van Europa. Ze houdt koers, ondanks de onnoemelijke druk en de tegenkrachten die Europa dwarszitten. Tegelijkertijd houdt ze Duitsland als krachtige economie op de kaart.”
Dergelijke grote vragen hebben ook invloed op vastgoed, constateert Van Hal. “Reden te meer om te spreiden, want je weet nooit waar een brandhaard ontstaat. Tot voor kort stonden het Verenigd Koninkrijk en Turkije hoog in de lijst van investable areas. Ik zie het met het Verenigd Koninkrijk wel weer goed komen, maar Turkije is een ander verhaal. Bouwinvest is daar niet heen gegaan.”
Vanwege bestemmingsplannen waardoor je, als je een winkelcentrum neerzette, ineens geconfronteerd kon worden met een andere partij die naast je ook een winkelcentrum ontwikkelde. “De transparantie, een hoog opgeleide bevolking, veel te doen op het gebied van ruimtelijke ordening en een goed draaiende economie: het leek het beloofde land. Maar zie er nu maar weer eens weg te komen. Dat is bijna niet te doen.”
In het kort…
Naam: Dick van Hal
Onderneming: Bouwinvest
Leeftijd: 58
Bewondert: Angela Merkel
Motto: “Spreiden moet, ook in vastgoed.”
Verder: “Aan real assets kun je tenminste nog zelf waarde toevoegen.”
8 uitgangspunten van Thimo Rietveld:
1. Vastgoed draagt als transparante volwassen asset class bij aan een beter gediversifieerde beleggingsportefeuille.
2. Ook investeren in vastgoed begint met formuleren van het mandaat.
3. Verzorg spreiding over investable areas, kijk ook buiten Nederland.
4. Waak voor verliefd worden op vastgoedobjecten.
5. Aan real assets kun je tenminste nog zelf waarde toevoegen.
6. Stap alleen in transparante vastgoedmarkten.
7. Ook vastgoed is dienstbaar aan de algemene pensioendoelstelling.
8. Vastgoed biedt naast geldelijk, ook maatschappelijk rendement.
