Ik snak naar wat beter weer. Die lange periode met grijsgrauwe en natte dagen hebben wat mij betreft lang genoeg geduurd. Ik was dus blij met de kortstondige eerste lentedagen met wat meer uitbundige zonnestralen. Ze deden mijn stemming meteen goed. Fluitend liep ik ineens over de zaterdagmarkt, wat normaal gesproken niet normaal is. Maar wacht eens, zijn die eerste lentedagen niet wat vroeg dit jaar? De lente begint toch pas overmorgen, op 20 maart? Het zal toch niet… is dit weer een nieuw weerrecord?
De hoogste temperatuur op aarde was volgens de World Meteorological Organization in juli 1913. Toen werd het 56,7 graden Celsius in het Amerikaanse Death Valley (Californië). Dat is alweer een tijdje geleden en het record van toen is gelukkig nog niet geëvenaard. Hoewel Iran met 54 graden Celsius in juni 2017 dichtbij kwam. In Nederland kunnen wij daar niet aan tippen, maar ook hier liegt het er niet om. Op 25 juli 2019 werd in Nederland de hoogste temperatuur ooit gemeten in Gilze en Rijen. Het werd daar toen 40,7 graden Celsius. De laagste temperatuur dateert overigens uit januari 1942. Toen werd het in Winterswijk −27,4 graden Celsius. Al sinds de jaren tachtig komen warmterecords vaker voor dan kouderecords, althans bij ons. Overigens kunnen we ons ook zorgen maken over de hoeveelheid regen. Soms lijkt het wel of er geen einde aan komt. Daar weten ze in het Achterhoekse Hupsel alles van. Daar viel op 26 augustus 2010 maar liefst 142,3 mm regen. Daarmee is Hupsel houder van het Nederlandse regenrecord.
Records zijn er om gebroken te worden. In de sport brengt het spanning, in het weer is het vaak de verontrusting. En soms vallen de weerrecords als dominostenen. 2023 was zo’n uitzonderlijk jaar. Niet alleen was 2023 mondiaal het warmste jaar ooit, het was ook het eerste jaar waarin alle dagen meer dan 1°C warmer waren dan de pre-industriële periode, aldus het Copernicus Climate Change Service. Wereldwijd werd in 2023 een groot aantal extreme gevolgen van het weer geregistreerd, waaronder hittegolven, overstromingen, droogte en bosbranden.
Het 2023 recordjaar ging aan Nederland natuurlijk niet stilletjes voorbij. Zo hadden we in Nederland vorig jaar maar vier maanden droge voeten. De rest van de tijd was het regen, regen en nog eens regen. De maand januari in 2023 was zelfs de op vier na natste januari ooit gemeten. Maar volgens weeronline.nl is er vorig jaar ook weer een ander weerrecord gebroken. We hadden ook de langste tijd – namelijk 39 dagen achtereen – met géén regen. Ik kan het me niet meer herinneren. Wel weet ik nog de zware regenval en de wateroverlast, met de nodige weeralarm kleurcodes.
Goed begin van het nieuwe jaar…
Het blijkt dat de eerste officiële lentedag afhangt van de temperatuur die op een dag in het nieuwe jaar wordt gehaald. Nooit geweten. Als de temperatuur in De Bilt voor het eerst in het nieuwe jaar 15 graden Celsius of meer bereikt, dan is dat de officiële eerste lentedag. En die dag lag dit jaar al op 15 februari, met 15,5 graden Celsius. Het was een ‘datum-warmterecord’. Volgens weeronline.nl werd het oude ‘datum-warmterecord’ van 15,1 graden Celsius uit 1998 daarmee gebroken. En de lentedag kwam nog behoorlijk vroeg ook dit jaar. Gemiddeld genomen ligt de eerste lentedag over de afgelopen 30 jaar namelijk op 11 maart. Bijna een maand later dus. In de klimaatperiode 1981-2010 was de eerste officiële lentedag gemiddeld 17 maart en in de jaren tachtig was dat 22 maart.
Het is hopen dat de andere weerrecords dit jaar uitblijven en dat het bij de te vroege lentedag blijft. IJdele hoop, vrees ik. Het wordt vast weer een hete zomer. Die kans is groot, want het lijkt eerder regel dan uitzondering. Ook keurig opeenvolgend: na een kletsnatte winter, een gortdroge zomer. Ik hoor de waarschuwingen al in de verte gonzen. Die aanstaande zomerse droogte brengt weer waterstress met zich mee. Dit betekent minder waterdruk, een sproeiverbod en een advies tot spaarzaamheid met drinkwater. Hebben we al records in de boeken over waterstress?
