De laatste jaren winnen groene obligaties snel aan terrein. Ze zijn een effectief instrument gebleken voor de financiering van de overgang naar een economie die minder afhankelijk is van fossiele brandstoffen. De belangrijkste uitdaging is en blijft (de harmonisatie van) het meten van en verslag uitbrengen over milieueffecten.
Groene obligaties (green bonds) zijn vastrentende instrumenten waarmee duidelijk afgebakende projecten worden gefinancierd die een positieve invloed hebben op het milieu (onder andere duurzame energie, waterbesparing, energie-efficiëntie, milieuvriendelijke bouw, schoon vervoer en duurzaam grondgebruik).
De markt voor green bonds is de afgelopen jaren sterk gegroeid. Er zijn tekenen die erop wijzen dat de markt volwassen wordt. Groene obligaties worden daarmee een steeds interessantere categorie voor beleggers die klimaatverandering in de beleggingsstrategie willen meenemen. Ze zijn er nog niet zo lang. De eerste uitgifte dateert van 2007 door supranationale instellingen. Sindsdien is de markt verder ontwikkeld, vooral in de vorm van diversificatie van emittenten.
Inmiddels hebben ook uitgevende instellingen uit de opkomende markten zich gemeld. China was daarvan de meest in het oog springende. Andere nieuwe marktpartijen zijn emittenten met een rating onder investment grade, gemeenten en regionale overheden. De groene asset backed security won terrein, en het lange segment met looptijden van tien jaar of meer groeit. Wij voorzien de komende jaren een gestage groei en verdere diversificatie van de markt.
Green Bond Principles
Een belangrijke ontwikkeling van de markt voor groene obligaties was de formulering van de Green Bond Principles begin 2014, een sectorbreed kader waarin een groene obligatie precies wordt omschreven. Een zwak punt is echter dat het bereik van de markt wat beperkt blijft.
Bij ondernemingen wordt de markt gedomineerd door nutsbedrijven en financiële spelers. Dat gebrek aan variatie werkt ook door in de onderliggende projecten die door de obligatieleningen worden gefinancierd. Zo’n 40% van de opbrengsten gaat naar duurzame energie en 30% naar milieuvriendelijke bouw en de industrie.
Wat is groen?
Er bestaat enige zorg dat door ontoereikende controlemechanismen obligatie-uitgiften plaatsvinden die in kwaliteit en integriteit ernstig tekortschieten. Groene obligaties brengen wel extra kosten met zich mee als gevolg van gescheiden rekeningen, aparte rapportage en externe beoordelingen. Deze kosten zijn voor rekening van de emittent. Op dit moment biedt de uitgifte van een green bond weinig prijsvoordeel boven standaardobligaties.
De voornaamste discussie is gericht op de mate van milieuvriendelijkheid van gefinancierde projecten: hoe ‘groen’ zijn ze eigenlijk? De Green Bond Principles geven geen duidelijk omschreven criteria voor het milieueffect van de projecten. In dat vacuüm is een aantal organisaties bezig om te definiëren wat groen betekent. Een toonaangevende speler is het Climate Bonds Initiative, een non-profit organisatie, die voor bepaalde milieuprojecten technische specificaties heeft ontwikkeld. Ook het Wereldnatuurfonds en onderzoeksbureaus (zoals MSCI ESG) hebben hun eigen aanpak ontwikkeld.
Een deel van de oplossing kan liggen in een grondiger analyse van het uiteindelijke effect van de projecten die worden gefinancierd. De belangrijkste supranationale organisaties hebben het voortouw genomen. Zij implementeren nu best practices en hebben een krachtig intern proces ontwikkeld om projecten vanuit milieuperspectief te evalueren. De realiteit is dat aangescherpte standaarden voor de rapportage hogere kosten met zich meebrengen. De emittent is er ook niet van overtuigd dat die kosten gerechtvaardigd zijn als er geen betere prijs voor groene obligaties tegenover staat. Ingrijpen door de toezichthouder kan dan geboden zijn.
Rol van de overheid
Overheden zullen de komende jaren milieuvriendelijke technologie meer gaan stimuleren. Van landen wordt immers verwacht dat ze het streefdoel voor de CO2-uitstoot halen. Door nationale overheden worden vooralsnog geen groene obligaties uitgegeven, maar fiscaal gunstige maatregelen voor beleggers/uitgevende instellingen en een gunstige behandeling van het wettelijk vereist kapitaal van investerende banken behoren tot de mogelijkheden.
Het ziet ernaar uit dat de Chinese overheid voorop gaat lopen door duurzame en milieuvriendelijke groei tot topprioriteit uit te roepen. De centrale bank van China heeft al gedetailleerde plannen liggen om het Chinese financiële stelsel groener te maken. En de Agricultural Bank of China heeft als eerste Chinese bank groene obligaties uitgegeven ter waarde van 1 miljard dollar.
Impact investing
Wij zijn proactief in gesprek met uiteenlopende partijen over de eventuele pijnpunten in de markt voor green bonds. Eerder al hadden we gesproken met een aantal emittenten van groene obligaties (zoals de Europese Investeringsbank, de Wereldbank, de Nordic Investment Bank, EDF en Société Générale). De discussie ging vooral over de aard van gefinancierde projecten, de evaluatie van projecten, de kwaliteit van de rapportage en de standaarden in de markt.
We hebben ook gesproken met de investeringsbanken die een belangrijke rol hebben gespeeld bij de ontwikkeling van de markt en de dienstverleners. We hebben veel van onze ervaringen met duurzaamheidskwesties kunnen gebruiken om input te geven over de ontwikkeling van de markt voor groene obligaties.
Zo stimuleren we ondernemingen om vooral ook hun geloofwaardigheid op het gebied van duurzaamheid te beschermen en om beschuldigingen van ‘groenwassen’ te vermijden. Dat kunnen ze doen door transparant met beleggers te communiceren, een krachtig beheerproces en controlemechanismen in te zetten en door methoden te ontwikkelen voor het meten, volgen en rapporteren van milieuresultaten.
Kenmerken van groene obligaties:
1. Het zijn standaard vastrentende waarden waarvan de opbrengsten exclusief bedoeld zijn voor op het milieu gerichte projecten.
2. Projecten zijn onder andere duurzame energie, energie-efficiëntie en milieuvriendelijke bouw.
3. Groene obligaties hebben hetzelfde kredietrisico als de emittent. De meeste van deze leningen staan op dezelfde plaats in de rij met schuldverplichtingen van de uitgevende instellingen.
4. Green bonds bewegen in overeenstemming met niet-groene obligaties in de rentecurve van de uitgevende instelling.
5. De markt is in 2007 door supranationale instellingen gestart.
6. Ze zijn vooral investment grade.
7. Belangrijkste valuta’s zijn dollars en euro’s.
8. De markt van als groen aangemerkte obligaties is rond 118 miljard dollar waard.
Bron: Climate Bonds Initiative (juli 2016)
De vier elementen van de Green Bond Principles:
1. Gebruik van opbrengsten
Het meest fundamentele aspect van de groene obligatie. Hoe de opbrengsten worden gebruikt, moet duidelijk worden omschreven in de juridische documentatie. Deze opbrengsten moeten worden ingezet voor de financiering van projecten/initiatieven met een positief effect op het milieu.
2. Proces projectevaluatie en selectie
Van de uitgevende instelling wordt een duidelijke beschrijving verlangd van het gevolgde besluitvormingsproces bij de bepaling welke projecten in aanmerking komen voor de inzet van de opbrengsten.
3. Beheer van de opbrengsten
De netto-opbrengsten moeten voldoende gescheiden worden gehouden van andere middelen. Het gehanteerde beheersysteem moet zodanig transparant zijn ingericht dat derden (zoals accountants) de interne methode en toerekening van de fondsen kunnen volgen en verifiëren.
4. Rapportage
Van emittenten wordt tenminste jaarlijks een overzicht en beschrijving verwacht van alle projecten waar de opbrengsten naartoe zijn gegaan.
