Van twee kanten: “Big Pharma”

0

In een maandelijkse briefwisseling belichten Caspar Snijders (Portefeuillemanager Aandelen) en Ruud Hadders (Responsible Investment Officer) – ieder vanuit hun eigen perspectief – een actueel onderwerp. Dit keer: Big Pharma.

Van twee kanten: "Big Pharma"

Ruud Hadders
Responsible Investment Officer – ACTIAM

Hoi Caspar,

Onlangs ontstond er ophef nadat onderzoeksplatform Follow The Money meldde dat farmaceut Roche weigerde de receptuur van een testvloeistof, die nodig is voor coronatesten, te delen met de overheid. Uiteindelijk ging Roche onder grote druk toch overstag, maar het nieuws leidt tot vragen over de rol van “Big Pharma” in deze crisis. Zijn we niet te afhankelijk geworden van een beperkt aantal fabrikanten en kan het coronavirus beter bestreden worden als monopolies worden doorbroken?

De oorzaak van de monopolies ligt verankerd in het systeem dat tegelijkertijd de ontwikkeling van nieuwe medicatie stimuleert: het patentrecht. Met een patent krijgen farmaceuten tot wel 20 jaar lang het alleenrecht op de productie en verkoop van het ontwikkelde medicijn (waar ook de bonussen van bestuurders aan gekoppeld zijn). Het patent dekt het financiële risico van de investeringen voor onderzoek en vormt daarmee een stimulus voor farmaceuten om te innoveren. Een voorbeeld hiervan is Humira, een reumabestrijdingsmiddel dat in zes jaar van $ 19 duizend naar $ 60 duizend per jaar is gestegen en dankzij 136 patenten tot 2034 beschermd is tegen concurrentie.

Toch staat een patent tegelijkertijd vernieuwing  juist in de weg. Uit een analyse van de 122 nieuwe medicijnen die tussen 1999 en 2005 op de markt kwamen, blijkt dat nog geen 10 procent aantoonbaar beter werkt dan de middelen die al bestonden. Ook houden patenten de uitwisseling van kennis tussen onderzoekers over een medicijn tegen. Een bekend voorbeeld hiervan is de beschuldiging dat farmaceut Gilead opzettelijk de ontwikkeling van nieuwe hiv-medicatie heeft vertraagd om maximaal te kunnen profiteren van het patentrecht op hiv-preventiepil PrEP. Na het vervallen van het patent in 2017 werd PrEP ruim 80% goedkoper. Het vrijwillig opgeven van een patent voor het gemeengoed is daarom zeldzaam. Als je kennis publiekelijk beschikbaar stelt, ben je in het huidige systeem vooral een dief van je eigen portemonnee. En die van de aandeelhouders.

“Als je kennis publiekelijk beschikbaar stelt, ben je in het huidige systeem vooral een dief van je eigen portemonnee.”

In dat licht was de initiële weigering van Roche niet vreemd. Toch lijkt er door de pandemie meer openheid te komen. Verschillende farmaceuten verstrekken gratis monsters van producten aan gezondheidsautoriteiten en stellen experimentele producten beschikbaar. Ook ontstaan er samenwerkingsverbanden tussen concurrerende concerns om zo snel mogelijk een vaccin te ontwikkelen tegen het virus.

Het is echter twijfelachtig of deze openheid ook na deze crisis zal blijven bestaan, tenzij er alternatieve businessmodellen ontstaan, waarin  financiering van onderzoek niet langer afhankelijk is van lucratieve patenten. Een voorbeeld hiervan is het initiatief van de stichting Fair Medicine. Dit Nederlandse initiatief is een open samenwerking van alle stakeholders in de keten die vrij kennis en kunde met elkaar delen en tijd en geld investeren. Daarmee kunnen zij een voorbeeld zijn voor hoe we in de toekomst sneller en beter betaalbare geneesmiddelen ontwikkelen en minder afhankelijk worden van de goede wil van grote farmaceuten.

Tot die tijd zal echter het patentrecht blijven bestaan en het delen van kennis beperkt blijven. En hoewel er meer informatie wordt gedeeld tijdens de huidige pandemie, ontstaat er nu juist een enorme strijd welke partij als eerste een vaccin ontwikkelt tegen het coronavirus. Hoe anticipeer jij als belegger op deze strijd? Heeft het zin om te wedden op het gouden paard dat hét vaccin ontwikkelt?

Groet,

Ruud

Caspar Snijders
Portefeuillemanager Equities – ACTIAM

Hoi Ruud,

Jaarlijks draait de farmaceutische industrie een omzet van ruim € 1 biljoen met een winstmarge tussen de 10% en 42%. “Big Pharma” begeeft zich echter op buitengewoon lastig terrein. Waarom? Twee belangrijke stakeholders, namelijk de maatschappij en aandeelhouders, hebben op het oog tegenstrijdige belangen. De maatschappij wil betaalbare medicijnen en de aandeelhouders willen rendement op geïnvesteerd vermogen.

Veel medicijnen vergen enorme investeringen, waardoor de prijs van zo’n medicijn “schijnbaar” hoog moet zijn om de investeringen terug te verdienen en ook nog rendement te maken. Je ziet dit ook terug in de hoeveelheid kapitaal dat in Research & Development (R&D) wordt gepompt in de farmaceutische industrie. R&D in relatie tot omzet is bijvoorbeeld 29% voor de farmaceutische sector. Op plek twee qua R&D versus omzet, staan de chipfabrikanten met 14%.  Patenten functioneren als een soort garantie voor farmaceuten voor het goedmaken van de kosten; zonder heeft een farmaceut weinig prikkels om medicijnen te ontwikkelen. Als andere farmaceuten het gelijk kunnen namaken, heeft het ontwikkelen geen toegevoegde waarde.

COVID-19 kan hier een hypothetische uitzondering op vormen. De maatschappelijke ontregeling en de impact die dit virus heeft op de financiële markten, zou van de normale tweestrijd een verenigd front kunnen maken. De belangen zijn met betrekking tot de huidige crisis ogenschijnlijk gelijk. De verdere verspreiding van COVID-19 met haar negatieve impact op zowel de maatschappij als de financiële markten, moet een halt toe worden geroepen. Kennisdeling en samenwerking met een versnelde uitrol van een vaccin zal de nadruk moeten hebben. Patenten op en winsten door een potentieel vaccin zijn nu van ondergeschikt belang. Daarnaast is het ook een goede aanleiding om reputatieschade uit het verleden enigszins glad te strijken. De eerste stappen worden al gezet door bijvoorbeeld Roche, Johnson & Johnson en Abbvie, die handelen naar COVID-19. Zij laten patenten al dan niet deels los of zoeken de samenwerking met overheden voor het ontwikkelen van een vaccin.

“Patenten functioneren als een soort garantie voor farmaceuten voor het goedmaken van de kosten.”

Op je vraag of we beleggingstechnisch kunnen anticiperen op een fabrikant met het gouden receptuur voor het vaccin, is het antwoord: nee. Dit is een zo goed als onmogelijke taak. Hier is niet alleen vergevorderde kennis voor nodig met betrekking tot het virus, maar ook waar de kennis en de specialisten werken en hoe ver zij zijn met de ontwikkeling. En al zou je als belegger over al deze informatie beschikken, dan is het alsnog erg onduidelijk of dit middel ook daadwerkelijk de oplossing zal worden. Daarnaast is het ook nog gissen of zo’n bedrijf wel de volledige monetaire potentie uit het middel zal kunnen onttrekken, gezien de mondiale crisis en druk vanuit overheden.

Terugkomend op de patenten en het negatieve stigma dat het wellicht meebrengt, zijn juist de patenten één van de meest zinvolle indicaties die je in een financiële analyse van een farmaceut meeneemt. De hoeveelheid en kwaliteit van patenten zijn een goede indicatie voor de (toekomstbestendige) financiële gezondheid en stabiliteit van een bedrijf.

Waar we als beleggers wel rekening mee moeten houden, is het feit dat globalisering door deze crisis een forse deuk oploopt. Het door president Trump ingezette stramien “eigen land eerst”, zal wellicht door meerdere westerse landen worden gevolgd. De afhankelijkheid van China en de omliggende regio is namelijk pijnlijk blootgelegd. We zullen dan ook met een andere blik naar ketenbeheer gaan kijken.

Vooralsnog heeft iedereen dezelfde vijand en zal de bestrijding van het virus de boventoon voeren. Pas in een later stadium worden de financiële en economische langetermijneffecten zichtbaar.

Groet,

Caspar

Deze briefwisseling verscheen eerder op de website van ACTIAM (English version).

Share.

About Author

Redactie The Asset

De redactie is verantwoordelijk voor de dagelijkse nieuwsupdates op de website en nieuwsbrief van The Asset. Het team brengt met name nieuws en visies die interessant zijn voor beleggingsprofessionals.


Kennispartners

Door de site te te blijven gebruiken, gaat u akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

De cookie-instellingen op deze website zijn ingesteld op 'toestaan cookies om u de beste surfervaring te geven. Als u doorgaat met deze website te gebruiken zonder het wijzigen van uw cookie-instellingen of u klikt op 'Accepteren' hieronder, dan bent u akkoord met deze instellingen.

Sluiten