Griekenland en zijn geldschieters hebben de grootste moeite om een oplossing te vinden voor de begrotings- en schuldproblemen van het land, de Chinese autoriteiten halen alles uit de kast om de leegloop uit de aandelenmarkten te stoppen en de markten gaan nu uit van een eerste verhoging van de Amerikaanse beleidsrente op een later moment.
In deze precaire marktomgeving zakten zelfs Amerikaanse aandelen weg, die tot nu toe vrij veerkrachtig waren. Wel was de daling een stuk geringer dan in Europa, laat staan in China. We zouden er natuurlijk voor kunnen kiezen om het risico van onze asset allocatie nog verder af te bouwen, maar vinden onze positionering eigenlijk al voorzichtig genoeg: neutrale aandelenallocatie en short op de euro ten opzichte van de Amerikaanse dollar.
Grieks eindspel?
Zelfs na het krachtige ‘nee’ bij het Griekse referendum is de deur naar verdere gesprekken met de geldschieters over nieuwe steun nog niet dicht. In het land zelf is de situatie nog hachelijker geworden. Door de banken dicht te houden en een limiet op geldopnames in te voeren, heeft Griekenland de schaarste in contanten vertraagd maar niet gestopt. Door de bovengrens aan ELA-fondsen komt er onvermijdelijk een moment dat de Griekse banken zonder geld komen te zitten.
Vanuit macro-economisch oogpunt lopen de buitenlandse betalingen geen gevaar: Griekenland heeft zelfs een klein overschot op de lopende rekening. Toch zet de nijpende liquiditeitscrisis de Griekse regering onder steeds grotere druk om een deal te sluiten met de geldschieters wil ze nieuwe financiering krijgen. De schuldeisers hebben nu een harde deadline gesteld: Griekenland moet een geloofwaardig bezuinigings- en hervormingsplan op tafel leggen.
De leden van de Eurogroep buigen zich zaterdag over dat plan en alle regeringsleiders van de Europese Unie doen dat op zondag. Maar ook dan nog kunnen nadere onderhandelingen nodig zijn. Verder is het afwachten of Griekenland zich aan een eventueel akkoord kan en wil houden. Gezien het wantrouwen dat de afgelopen maanden is gegroeid en de harde opstelling aan beide kanten schatten wij het risico van een Grexit hoog in.
Geur van wanhoop
Er hangt een geur van wanhoop om de pogingen van China om een einde te maken aan de neergang op de aandelenmarkten. Verlagingen van de beleidsrente en van de reserveverplichtingen van banken, liquiditeitsinjecties, de versoepeling van de normen voor de margehandel, effectenmakelaars die toezeggen aandelen te zullen kopen en aanhouden, evenals directe aankopen door staatsbanken en andere staatsbedrijven: niets heeft de leegloop kunnen stoppen.
Natuurlijk kan men de verkoopgolf uitleggen als verdamping van de winsten die er sinds maart zijn geboekt. De afgelopen weken werden er echter talloze nieuwe effectenrekeningen geopend Veel beleggers kijken dus duidelijk tegen verliezen aan.
Inzakkende huizenmarkt
De invloed op de economie is moeilijk te beoordelen. Geschat wordt dat het effect van aandelenverliezen kleiner is dan dat van een inzakkende huizenmarkt. De stabilisering van de huizenmarkt en de monetaire stimuleringsmaatregelen kunnen dus enig tegenwicht bieden. De beurs van Shanghai heeft ten opzichte van zijn hoogste punt al bijna 1800 miljard dollar aan waarde ingeleverd. Dat is een forse tegenwind voor de Chinese consument, zelfs al is niet iedereen op het hoogste punt ingestapt en zelfs al is de aandelenhandel in China nogal speculatief.
We zijn terughoudend over de vooruitzichten voor de opkomende economieën. Dat baseren we op de recente voor het bbp gecorrigeerde inkoopmanagersindices (PMI’s) voor de maakindustrie en dienstensector: beide zijn tot onder de 50 gezakt, een signaal van afnemende groei. Opvallende dalingen in de maakindustrie werden opgetekend voor Taiwan en Zuid-Korea. In Australië, dat in hoge mate aan de Chinese economie is blootgesteld, ging de inkoopmanagersindex voor de maakindustrie flink onderuit. In de dienstverlening werden de grootste dalingen gemeld in Brazilië en Rusland, die door een recessie worden geplaagd.
Verkrapping
Volgens een door Morgan Stanley ontwikkelde indicator (die meet hoeveel maanden het nog duurt voordat de Amerikanen voor het eerst de rente verhogen) verwachten de markten nu dat de verkrapping nog wat langer op zich laat wachten. De onzekerheid over ontwikkelingen in Griekenland en China liggen hieraan ten grondslag.
Griekenland is op zich economisch en financieel onbelangrijk voor de Verenigde Staten, maar de Federal Reserve zou voorzichtiger kunnen worden als de onrust op de financiële markten zich verder uitbreidt. Groter risico is de beroering in China, al bedraagt de Amerikaanse export naar China slechts circa 1% van het bbp. Het directe effect van een verdere groeivertraging in China blijft daardoor beperkt.
Uit de Amerikaanse arbeidsmarktcijfers blijkt dat de creatie van nieuwe banen in juni sterk genoeg (maar wel trager) is verlopen. Negatiever was de sterke daling van de arbeidsparticipatie, terwijl de uurlonen niet omhoog gingen. Het aantal vacatures ligt echter hoog, de consument vertrouwt erop dat hij wel werk kan vinden en de werkloosheidsgraad is relatief laag.
Normalisatie van de rente
Al met al zouden internationale ontwikkelingen eventueel de eerste renteverhoging kunnen vertragen, maar binnenlandse redenen zien wij niet. Onze inschatting: de Fed legt de herhaalde oproep van het Internationaal Monetair Fonds (om nog even met verkrappen te wachten) naast zich neer en gaat door met een gestage normalisatie van de rente.
