Mensen menen snel patronen en oorzakelijkheid te herkennen in totaal willekeurige gegevens, met verkeerde keuzes tot gevolg. Voor beleggers levert dit een risico op. Peter Shapiro, analist bij Comgest, waarschuwt in een white paper voor de verwisseling van ‘bijgeluiden’ of willekeur en werkelijke signalen, een fenomeen dat ook in de financiële markten voor kan komen.
Toen de Duitsers in de Tweede Wereldoorlog V2’s op Londen afgeschoten, dachten de geallieerden een patroon te herkennen in de willekeurig afgeschoten raketten. Paniek was het gevolg en verkeerde conclusies werden getrokken. Na de oorlog toonde een Britse statisticus aan, dat alle inslagen willekeurig waren en voldeden aan de wet van de toevalligheid.
Shapiro trekt de volgende conclusies. Ten eerste dat mensen zich vaak niet realiseren in hoeverre geluk (willekeur) een rol speelt in de financiële markten, vooral op de korte termijn. Ten tweede heffen zorgvuldige strategieën gericht op de lange termijn een groot deel van de willekeur weliswaar op, maar op de korte termijn blijft kans een belangrijk rol spelen.
Prijskaartje
Een soortgelijk probleem doet zich ook voor bij de beoordeling van beleggingsfondsen. In dat proces spelen twee factoren vaak een grote rol. Het verwachte rendement en de verwachte tracking error (de mate waarin het rendement afwijkt van het rendement van de benchmark). Het rendement op jaarbasis stelt men deterministisch vast, maar de tracking error is een willekeurig gegeven. Statistisch gezien wordt de kans op outperformance kleiner naar mate de evaluatiemomenten elkaar snel opvolgen.
Het punt dat Shapiro maakt is dat hoe langer de evaluatieperiode duurt des te meer bijgeluiden worden uitgefilterd en des te duidelijker de signalen doordringen. In een korte tijdspanne overheerst de willekeur van de tracking error, of het relatieve rendement. Het heeft daarom weinig zin om de prestaties van een fondsmanager op korte termijn te evalueren. Toeval speelt dan een overheersende rol, terwijl kundigheid bepalend is voor de lange termijn resultaten.
“Helaas is de mens van nature ongeduldig en is de verleiding groot om op korte termijn data af te gaan. Ook beleggers zijn zich steeds meer op de korte termijn gaan richten. Was in 1960 de gemiddelde tijd dat een aandeel in portefeuille bleef nog meer dan acht jaar, in 2010 was dit geslonken tot zes maanden, Aan dit korte termijn denken hangt wel een prijskaartje, waaronder niet in de laatste plaats de transactiekosten.”
Forever
Lange termijn-strategieën moeten de tijd krijgen zich te bewijzen, aldus Shapiro. Hij haalt topbelegger Warren Buffett aan. Die schreef ooit: “Als we aandelen in een voortreffelijk bedrijf in portefeuille hebben, dan is de aanhoudperiode daarvan bij voorkeur voor altijd.” De kans van een fonds op topprestaties op korte termijn stijgt volgens Shapiro niet uit boven het tossen van kop of munt, maar als een belegger langere tijd aan zijn positie vasthoudt, groeit de kans op outperformance.
“Let wel, een strategie gericht op lange termijn maakt ook perioden van karige prestaties door. Dit fenomeen is eerder regel dan uitzondering. Fondsen die topprestaties leveren, kennen tussentijds perioden waarin de prestaties achterblijven.”
Om willekeur uit te sluiten moeten beleggers focussen op het proces, beklemtoont de analist. “Het najagen van rendement doen doorsnee beleggers, die slechts de helft van het rendement behalen van een doorsnee fonds. Verkeerd getimede instap- en uitstapmomenten zijn een zware last. Een lange termijn-strategie is daarmee beduidend meer dan een aaneengeregen reeks van korte termijn-beleggingen.”
