De wereldwijde markten zijn in volle zomer flink onderuitgegaan door factoren zoals de bezorgdheid over de groeivertraging in China en de impact van een mogelijke renteverhoging in de Verenigde Staten deze herfst. Wat de reden ook is, wij denken dat het belangrijk is om dit soort marktcorrecties in de juiste context te plaatsen, kalm te blijven en uit te kijken naar mogelijke beleggingskansen.
We weten niet zeker of de marktinzinking ten einde is, dan wel nog een eind te gaan heeft. Het is echter een feit dat de wereldwijde aandelenmarkten al vele jaren geen significante correctie meer hebben genoteerd. Individuele markten zoals Brazilië en Rusland zijn dit jaar al meer dan 30% gezakt, maar veel andere markten hebben nog niet het soort verliezen geboekt dat wij als een bearmarkt zouden bestempelen.
Op dit moment voeren pessimisme en onzekerheid de boventoon op de markten. Het is dus zeker niet uitgesloten dat er nog meer dalingen komen voor de situatie zich stabiliseert. De afgelopen twintig jaar of zo heeft ons team een algemene verhoging van de volatiliteit op alle markten vastgesteld (aandelen, grondstoffen en vastrentende effecten), waarschijnlijk het gevolg van het toenemende gebruik van derivaten en de invloed van wijzigingen in het overheidsbeleid, die nog wordt versterkt door de exponentiële toename van de nieuwsstroom op het internet.
Intense speculatie
Wij weten dat de waarderingen in diverse sectoren en markten zeer hoog waren geklommen en de huidige marktdaling is dan ook geen echte verrassing voor ons. Vooral in China was het duidelijk dat de binnenlandse A-aandelenmarkt werd gedomineerd door een intense speculatie, die de markt in een recordtijd op een onhoudbare hoogte had gebracht, mede dankzij de overheidsstimulansen. Nu de onvermijdelijke crash plaatsvindt, klagen de Chinese beleggers over hun verliezen, en de overheid heeft van alles geprobeerd om het marktverloop weer in opwaartse richting te krijgen.
De centrale bank van China heeft zijn basisrente deze week verlaagd (de vijfde renteverlaging sinds november) en heeft ook de reservevereisten versoepeld. Er is echter niet zo veel dat centrale bankiers kunnen doen wanneer geld dat al in het systeem zit, niet weer naar de markt wordt gebracht. Niet alleen omdat het vertrouwen is aangetast, maar ook omdat de banken vanwege diverse prudentiële vereisten hun leningenverstrekking niet hebben opgevoerd.
De Chinese centrale bank hoopt dat zijn recentste maatregelen meer geld in het bankensysteem zullen vrijmaken. Mijn kernboodschap op momenten als deze? Aarzel niet om te kopen wanneer alle anderen verkopen. Maar denk er ook aan dat het beste moment om te kopen, het moment is waarop de verkopers ophouden met verkopen. Wat natuurlijk gemakkelijker gezegd dan gedaan is.
Koopjesjacht
Hoewel marktdalingen pijnlijk kunnen uitvallen voor beleggers, proberen wij ze ook als periodes van kansen te zien: we gaan op koopjesjacht, in afwachting van het marktherstel dat er vroeg of laat komt. Ik heb de aandelenmarkten in de opkomende landen uitgebreid bestudeerd en ik heb kunnen vaststellen dat hun bullmarkten doorgaans langer duren dan hun bearmarkten en dat hun bullmarkten procentueel vaak sterker stijgen dan hun bearmarkten dalen.
Hoe de opkomende markten in het verleden zijn geëvolueerd, zegt natuurlijk nog niet alles over hoe zij zich in de toekomst zullen gedragen. Ik denk echter dat we de zaken op lange termijn moeten zien en vooral moeten letten op de gemiddelde beleggingsontwikkeling over een lange periode.
Proberen de markten een stapje voor te blijven kan een frustrerende bezigheid zijn. Het vergt heel wat vastberadenheid om te beleggen wanneer de vooruitzichten somber zijn en de anderen verkopen, maar dat is nu eenmaal het moment waarop de interessantste waarden te vinden zijn. Als je tenminste je huiswerk hebt gedaan.
Wij maken dan ook gebruik van marktcorrecties zoals nu om zeer voorzichtig en zeer selectief aandelen voor onze portefeuilles te kopen. Op dit moment gaat onze belangstelling vooral naar consumptiegerichte aandelen in China en een aantal andere opkomende markten, omdat daar volgens ons de groei op lange termijn te vinden is.
Geen marktimplosie
Ondanks de recente marktvolatiliteit blijven wij vinden dat de langetermijnvooruitzichten voor de Chinese markt en economie gunstig ogen. Wij beschouwen de recente correctie zeker niet als de start van een economische of marktimplosie, en zij wijzigt onze kijk op beleggingen in het land niet.
Ik wijs daarbij op diverse hervormingen in China die volgens ons een positief effect hebben:
- Er wordt heel wat in het werk gesteld om de economie te herschikken van export en investeringen naar meer binnenlandse consumptie, mede dankzij de aanhoudende loonstijgingen.
- De plannen om de overcapaciteit aan te pakken en een open, eerlijke en transparante markt te bevorderen, lijken te wijzen op een grotere nadruk op de winstdoelstellingen op lange termijn van staatsbedrijven. Hoewel de hervorming van de staatsbedrijven nogal traag verloopt, verwachten wij wel dat er geleidelijke vooruitgang wordt geboekt.
- Wij denken dat een meer marktgerichte aanpak in het beheer van de staatsbedrijven een positieve invloed kan hebben. Onlangs spraken wij met een manager van een groot Chinees aardoliebedrijf, die vertelde dat ze een systeem aan het invoeren waren waarbij het loon sterker gekoppeld is aan de prestaties. Dat is het soort ontwikkelingen waar wij naar op zoek zijn en die volgens ons positief kunnen uitdraaien.
- De monetaire versoepeling in China, de eurozone en Japan ondersteunt het financiële systeem en de houdbaarheid van de schulden.
Megashoppingcenter
Er gaat heel wat aandacht naar de vertraging van het bbp in China. Wat daarbij echter vaak uit het oog wordt verloren, is dat de Chinese groei in procenten weliswaar vertraagt, maar dat het feitelijke bedrag in harde dollars nog steeds toeneemt. Toen de Chinese economie met 10% groeide in 2010 werd circa 844 miljard dollar toegevoegd aan de economie, terwijl met een groei van ‘slechts’ 7,7% in 2013 voor 986 miljard dollar werd toegevoegd. Ik wil daarbij ook benadrukken dat een groei van 7% lang niet mis is, gelet op de grootte van de Chinese economie. Het zou dan ook geen schok moeten veroorzaken als die groei begint af te nemen.
Ik heb onlangs een megashoppingcenter bezocht in China, het New Century Global Center in Chengdu. Dit winkelcentrum van 1,7 miljoen vierkante meter, bijna een kleine stad, omvat kantoren, winkels, meer dan 800 hotelkamers, een schaatsbaan en een waterpark met een kunstmatig strand en een kunstmatige zon.
Tijdens mijn bezoek zag het centrum zwart van de mensen en waren de hotels volgeboekt. Dat vormt voor mij een bevestiging van de winkelverkoopcijfers van de laatste tijd in China, die redelijk solide blijven. Al even belangrijk is dat de bestedingscapaciteit, gelet op de hoge toegangsprijs (het equivalent van 25 dollar) voor het volgepakte indoorwaterpark en op de drukte in het grote warenhuis in het centrum, nog steeds prima oogt.
Beleidsverstrakking
Volgens ons kan de algemene daling van de opkomende markten dit jaar ook worden toegeschreven aan de vrees voor een renteverhoging in de Verenigde Staten, die een rem op de liquiditeit kan zetten. Hoewel we nog niet weten wanneer de Federal Reserve zijn beleidsverstrakking zal inzetten, lijken de markten er wel rekening mee te houden. De onzekerheid over het tijdstip en tempo van de verhogingen zet nog de meeste druk op de markten. Hoewel er extra volatiliteit kan ontstaan wanneer de Fed de rente optrekt, denk ik dat er ook opluchting zal zijn door het wegvallen van de onzekerheid.
De twee grootste opkomende economieën, China en India, lijken ons in een betere positie te verkeren om een stijgende rente in de VS het hoofd te bieden dan sommige andere opkomende markten, omdat zij over interne groeifactoren beschikken die minder sterk afhangen van de VS. Ik denk dat China en uiteindelijk ook India op termijn de belangrijkste motoren van de wereldwijde groei zullen worden. En dus niet langer de VS of Europa. Wij lijken op dit moment in een overgangsfase van die verandering te zitten. China vormt de op een na grootste economie ter wereld. Zelfs als we uitgaan van een groei van 5%, is dat nog altijd veel meer dan de Verenigde Staten en de eurozone de afgelopen jaren hebben verwezenlijkt.
Hervormingsmaatregelen
Wat de Aziatische opkomende markten betreft, denken wij dat de combinatie van snelle economische groei en doorgaans solide nationale financiën en economische fundamentals een aantrekkelijke omgeving neerzet voor aandelenbeleggers. De verwachting van een hoge economische groei in opkomend Azië (onder aanvoering van China en India) blijft een belangrijk aantrekkingspunt voor ons.
Wij denken dat die groei in 2015 en later aanzienlijk boven die van de ontwikkelde markten zou moeten blijven. Bovendien hebben veel Aziatische markten, zoals China, India, Indonesië en Zuid-Korea, aanzienlijke hervormingsmaatregelen aangekondigd of zijn daar al mee begonnen.
Hoewel deze hervormingen verschillen van land tot land, streven ze er doorgaans wel naar de bureaucratische barrières voor economische groei te slopen, het ondernemerschap aan te moedigen en marktdiscipline te introduceren in inefficiënte sectoren. De meeste van deze maatregelen streven er ook naar de economische activiteiten te herschikken en van op export en investering gerichte modellen over te stappen naar een op de vraag van de consumenten gerichte economie.
