De toekomstige pensioenvoorzieningen in Nederland behoren internationaal tot de top. Dit blijkt uit de Retirement Income Adequacy (RIA) Indicator van Allianz International Pensions. Nederland staat op nummer één, gevolgd door Denemarken en Noorwegen. Indonesië, India en Maleisië scoren het slechtst.
Om tot de ranglijst te komen, analyseerde Allianz voor 49 landen onder meer hun huidige pensioenstelsel. In het onderzoek wordt een aantal inkomstenbronnen van pensioenen geanalyseerd, zoals overheidspensioen, privé pensioenplan, vastgoed en overige tegoeden of inkomsten. Daarnaast wordt gekeken naar de uitgaven die relevant zijn voor deze gepensioneerden, waaronder uitgaven voor gezondheidszorg.
Op macroniveau wordt gekeken naar de pensioenuitgaven van een land als percentage van het bbp, de vervangingsratio en in hoeverre werkgevers aan pensioenen bijdragen. Pensioensystemen met een goede en gebalanceerde financiering van overheidspensioen en privé-pensioenplannen staan in de top van de ranglijst.
Degelijke basis
De top-3 van Nederland, Denemarken en Noorwegen wordt gevolgd door Zwitserland, Japan en de VS. Uit het onderzoek blijkt dat Nederland, Denemarken, Zwitserland en de Verenigde Staten gemiddeld hoog scoren in het onderdeel van de financiering van het pensioenssysteem en bij publieke pensioenen. Zij doen het ook goed bij factoren als uitgaven voor gezondheidszorg en met betrekking tot een langere arbeidsduur. Indonesië en India staan vooral laag omdat de financiering van de pensioensystemen te wensen overlaat en de hoge eigen kosten voor gezondheidszorg voor ouderen.
Piet Molenaar, Directeur Global Solutions voor de Benelux en de Nordics bij Allianz Global Investors: “In Nederland regelt de Pensioenwet de scheiding tussen het basispensioen van de overheid op basis van het omslagstelsel en de (verplichte) pensioenopbouw in de tweede pijler via de werkgevers op basis van kapitaaldekking. Omdat we hier al lang geleden mee zijn begonnen op basis van de solidariteit tussen jong en oud heeft Nederland nu een degelijke basis voor de oudedagsvoorziening.”
“Dit systeem heeft wel een flinke herziening nodig om toekomstbestendig te blijven. Vooral de langere levensverwachting die in de afgelopen 20 jaar duidelijk is geworden, gecombineerd met de vergrijzing (waardoor minder mensen betalen voor meer ouderen in het omslagstelsel) vormt een bedreiging voor het systeem.”
Heroverweging pensioeninkomsten
“Wij weten dat een gediversifieerd pensioeninkomen cruciaal is voor toekomstige gepensioneerden”, zegt Dr. Renate Finke, Senior Economist bij Allianz International Pensions en opsteller van het onderzoek. “De RIA aanpak kijkt niet naar één onderdeel van het pensioeninkomen, maar geeft een geïntegreerd beeld van alle inkomensstromen. Dit doen we omdat pensioenen vandaag de dag een precaire balans moeten zijn tussen het duurzaam houden van publieke pensioensystemen en het zorgen voor een bepaald niveau van pensioenkomen voor toekomstige generaties.”
Veel overheden zijn momenteel bezig met hervormingen. Dit betekent dat gepensioneerden in de toekomst een lager pensioen zullen ontvangen dat de huidige gepensioneerden, vergeleken met hun inkomsten uit arbeid. De inkomsten van de gepensioneerden van de toekomst zullen ook anders zijn. Waar nu het staatspensioen dominant is, zal de nadruk in de toekomst in veel landen niet meer op Defined Benefit liggen maar op Defined Contribution.
De vraag blijft uiteindelijk hetzelfde: hoeveel pensioen is genoeg? “Er is niet één oplossing voor iedereen”, stelt Finke. “Sommige landen definiëren adequaat als een sociale ondergrens, zoals de armoedegrens. Anderen als een percentage van het inkomen dat men voor het pensioen had. In weer andere landen gaat het om het aanhouden van een bepaalde levensstandaard.”
Molenaar voegt daaraan toe dat samenleving in veel landen verandert en daarmee de mogelijkheden om de solidariteit in stand te houden. “Het is onvermijdelijk dat pensioenen minder ‘stabiel’ worden. Er zal dus gewerkt moeten worden aan een verandering in het systeem waarbij meer risico naar het individu gaat. Maar de verplichting om voor de toekomst te blijven sparen moet in stand blijven.”
Bekijk hier de Retirement Income Adequacy Indicator van Allianz
